مسعود عشقی زاده - استادیار مجتمع آموزش عالی گناباد

در این مطالعه به منظور بررسی تغییرات ضریب رواناب سطحی نسبت به حداکثر شدت لحظه ای بارندگی از نتایج حاصل از ۱۰ پلات در مقیاس های میکروپلات و سطح مزرعه احداث شده در حوضه زوجی کاخک گناباد استفاده شد. برای این منظور حداکثر شدت لحظه ای وقایع بارشی به دو گروه کمتر و بیشتر از ۱۰ میلیمتر در ساعت و در دو فصل دارای پوشش (گرم) و فاقد پوشش (سرد) تقسیم گردید و نسبت تغییرات ضریب رواناب در آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد در هر دو گروه شدت بارش، مقادیر ضریب رواناب در وقایع فصل گرم کمتر از فصل سرد است. به طوری که در وقایع با حداکثر شدت لحظه ای بیشتر از ۱۰ میلی متر در ساعت متوسط نسبت کاهش ضریب رواناب در فصل گرم نسبت به فصل سرد ۵/۳۲ درصد بود اما این نسبت برای وقایع با حداکثر شدت لحظه ای کمتر از ۱۰ میلی متر در ساعت ۶/۱۱ درصد بود. نتایج حاصل تاثیر وجود پوشش گیاهی در کاهش رواناب سطحی به ویژه در وقایع با شدت بالا را به خوبی نشان داد. بر این اساس در صورتی که حوزه آبخیز دارای بارش های زمستانه بوده و حجم بیشتر رواناب مربوط به فصل سرد سال است، در طرح های بیولوژیکی آبخیزداری حتما از گونه های مقاوم به سرما و زنده در فصل سرد سال که دارای تاج پوشش هستند نیز استفاده شود.

پلات، پوشش گیاهی، رواناب، رگبار