روح ا... شیری - دانش آموخته، گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.
هما رزمخواه - استادیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.
امین رستمی راوری - استادیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.
علیرضا فرارویی - استادیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.

در مناطق خشک و نیمه خشک کمبود آب همواره یکی از محدودیت های اصلی توسعه کشاورزی بوده و لذا ارتقای کارایی مصرف آب در این مناطق از اهمیت بسزایی برخوردار است. مدل هایی که اثرات مقادیر مختلف آب را برروی عملکرد محصول به صورت کمی شبیه سازی می کنند، ابزارهایی مفید در مدیریت آب در سطح مزرعه و بهینه سازی کارآیی مصرف آب می باشند. مدل AquaCrop که توسط فائو بسط داده شده است، عملکرد محصول را براساس آب قابل استفاده تحت شرایط مختلف از جمله کم آبیاری شبیه سازی می کند. ارزیابی کارایی مدل در هر منطقه و برای هر محصول ضروری است. در این مطالعه کارآیی AquaCrop در منطقه اقلید استان فارس و برای گیاه گندم (رقم الوند)، در پیش بینی عملکرد در سه تیمار آبیاری ۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ % ظرفیت زراعی مزرعه ارزیابی گردید. جهت ارزیابی از نتایج کشت محصول گندم (۹۱-۸۸) استفاده شد. سال ۸۹-۸۸ برای واسنجی و دو سال بعد برای ارزیابی در نظر گرفته شد. مقادیر شاخص های آماری d و NRMSE محاسبه شده ۹۹/۰ و ۲/۶ برای عملکرد، در واسنجی و اعتبارسنجی، نشانگر دقت بالای مدل در شبیه سازی بود. خطای شبیه سازی سالهای مختلف متفاوت بود. در هر یک از سالها نیز میزان خطا در تیمارهای آبیاری متفاوت بود. در سال اول و سوم درصد اختلاف از تیمار ۱۰۰% آبیاری تا ۷۵ و ۵۰% افزایش یافت، اما در سال دوم کمترین میزان خطا در تیمار ۷۵% و بیشترین خطا در ۵۰% حاصل شد. به طور غالب میزان خطا در تیمارهای آبیاری کمتر افزایش یافت. در کلیه تیمارها بجز تیمار ۱۰۰% آبیاری سال دوم، مقادیر شبیه سازی شده کمتر از مقادیر اندازه گیری شده بود، که علت آن می تواند به دلیل اندرکنش پیچیده عوامل اقلیمی، خاک، گیاه و آبیاری باشد، که تبیین آنها نیازمند بررسی های بیشتر است. در هر سه سال بیشترین عملکرد در تیمار آبیاری ۱۰۰% حاصل شد و در ۷۵ و۵۰% به ترتیب کاهش یافت. عملکرد در سالهای مختلف متفاوت بود و بیشترین عملکرد به ترتیب در سالهای سوم، اول و دوم حاصل شد. شبیه سازی نشان داد که پوشش سبز گندم در تیمار آبیاری ۱۰۰ % به حدود ۸۵/۰ (۸۵ %) رسیده، در تیمارهای بعدی کاهش می یابد. ماده خشک شبیه سازی شده نیز در تیمار آبیاری ۱۰۰% بیشترین بود، و در ۷۵ و ۵۰% کاهش یافت. نتایج قابل استفاده در مدیریت منابع آب در شرایط بحران آب می باشد.

AquaCrop ، عملکرد گندم، کم آبیاری، گندم رقم الوند.