کامی کابوسی - دانشیار گروه کشاورزی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
منصور خواجه - استادیار گروه عمران، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

تخلیه فاضلاب های شهری، صنعتی و کشاورزی به دریاچه ها، دریا و اقیانوس ها پدیده ای است که در بسیاری از شهرها و مناطق ساحلی دنیا قابل مشاهده است و تجربیات جهانی موفق فراوانی در این زمینه وجود دارد. با توجه داشتن نوار ساحلی طولانی در شمال و جنوب کشور، تخلیه پساب به دریا می تواند به عنوان یکی از گزینه های دفع پساب مورد نظر باشد. با این حال، تخلیه باید به گونه ای صورت گیرد که حداقل اثر را بر روی آب های پذیرنده داشته باشد. با توجه به حجم قابل توجه پساب کارخانه ید کانسار خزر (دبی ۲۴۰ لیتر بر ثانیه) از یک سو و نزدیکی آن به دریای خزر از سوی دیگر، پژوهش حاضر با هدف بررسی و امکان سنجی تخلیه پساب این کارخانه به دریای خزر با در نظر گرفتن مسائل زیست محیطی صورت گرفت. نظر به فقدان استاندارد ملی در خصوص بررسی کیفیت آب های محیطی دریایی و تخلیه پساب به آنها، در پژوهش حاضر ضمن بررسی گسترده منابع و استانداردهای ملی و بین المللی، از یک استاندارد پیشنهادی استفاده شد که در آن ارزیابی وضعیت کیفیت آب محیط های دریایی و میزان مجاز آلاینده های مختلف جهت تخلیه پساب به درون آنها بر اساس کاربری مناطق ساحلی در پنج طبقه ۱- مناطق حفاظت شده طبیعی و حساس ساحلی، ۲- مناطق آبزی پروری، ۳- مناطق گردشگری، ۴- مناطق مسکونی و کشاورزی و صنایع کوچک و ۵- مناطق صنعتی یا بندرگاه صورت می گیرد. نتایج نشان داد که به جای تخلیه مستقیم، امکان تخلیه پساب کارخانه پس از رقیق سازی پساب با آب چاه های ساحلی یا اختلاط آن با آب دریا وجود دارد.

استاندارد زیست محیطی، رقیق سازی، شوری، فلزات سنگین، کاربری ساحلی.