علی اکبر حیدری - استادیار دانشگاه هنر
حسن حیدری تیرآبادی - کارشناس اداره فنی و نظارت بر طرحهای عمرانی دانشگاه هنر

عمارت قزاقخانه واقع در محدودة باغ ملی از مهمترین بافتهای تاریخی و فرهنگی شهر تهران می باشد که در سال 1380 ه .ش مورد توجه دانشگاه هنر قرار گرفت، در سال 1382 ه . ش خریداری و در سال 1385 ه .ش بخش عمده ای از قزاقخانه در اختیار دانشگاه هنر قرار گرفت. در سال 1384 ه . ش مشاور، مطالعات و طراحی مربوط به مرمت ، احیاء و نوسازی عمارت قزاقخانه را با مطالعات رفع خطر آغاز نمود. از آنجا که پروژه مرمت عمارت قزاقخانه به دلیل قدمت تاریخی و میراثی آن از اهمیت بالایی برخوردار است، نکته اصلی مقاوم سازی را ساهزهکا ارهیا آین ممقایو مبا شسادز. ب یا تدور ا جیه نب هم ققال دهم م تو براد لابریر سسا ی ختقرماانر ها خ،و امهشد کگر ل فپای ت.دا ر ی ثقلی وجود ندارد و پایداری در مقابل نیروهای جانبی ) زلزله ( و پدیده های گوناگون زمینساختی که ممکن است تغییرات و خطرهای جدی برای سازه های احداثی در منطقه بوجود آورد می تواند خطر برجستگی تاقدیسی و ناحیه ای، خطر گسلش و خطر زمین لرزه باشد. با توجه به عمر مفید بناهای مورد احداث در این عمارت قدیمی دو خطر گسلش و زمین لرزه از اهمیت بیشتری برخوردارند . در داخل رسوبات جوان بیرون زده محل مورد مطالعه گسلی مشاهده نشده است. اما این بدان معنی نیست که مکان استقرار این عمارت محل امنی از نظر لرزه خیزی است ، زیرا ممکن است گسل و یا گسلهای مدفون در محل وجود داشته باشد که از آنها اطلاعی دردست نیست. همچنین محل مورد بررسی بوسیله گسلهای فعال متعدد و طولانی احاطه گردیده است )شکل شماره 1(. بنابراین منطقه از نظر تکتونیکی فعال محسوب می گردد. امواج حاصل از فعالیت این گسلها می تواند اثرات جانی و مالی نامطلوبی برسازند و یا سازه ها داشته باشد. لذا لازم است که پارامترهای مربوط به زلزله را تعیین و آنها را در محاسبات لازم در طراحی سازه ها تأثیر داد. از نظر لرزه خیزی منطقه تهران که شامل محل عمارت قزاقخانه نیز می باشد در طول تاریخ اخیر خود چندین بار با تکانهای شدید دچار ویرانی و خسارت شده است . منطق. مورد نظر از نقطه نظر پهنه بندی خطر زمین لرزه و حریم های پیشنهاد شده برای گسترة تهران، در پهن. ویرانی خیلی شدید قرار می گیرد. گرچه رسوبات مختلف با خواص ژئوتکنیکی متفاوت منطقه را پوشانیده اند ولی به علت نزدیکی گسلهای فعال )سرچشمه زمین لرزه ها ( به محل پروژه عمارت قزاقخانه ، و قرار گرفتن آن در پهن. ویرانی خیلی شدید ، خواص مکانیکی .( خاک و سنگ موجود نمی تواند تأثیری در کاهش میزان اثرات تخریبی زلزله داشته باشد )شکل شماره 2 پس از بررسی سیر تاریخی زلزله در منطق. تهران و بررسی اثرات زلزله های گذشته در محل عمارت قزاقخانه و استفاده از آئین نامه های مرتبط چون آئین نامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله و آئین نامه های مرمت ساختمانهای تاریخی ودرنظزگرفتن نظرات کمیته فنی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری ، روشها و راهکارهای مناسب بهسازی و مقاوم سازی ساختمانهای عمارت قزاقخانه در این مقاله مورد بررسی قرار خواهد گرفت.