هانیه رجبی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
سیدعلی صفوی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
مریم فروزان - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

شته مومی کلم Brevicoryne brassicae (L.) از آفات مهم و اقتصادی محصولات چلیپایی در ایران است. یکی از روش­های اصلی و اولیه برای دفاع از گیاهان در برابر شته­ها استفاده از آفت­کش­های شیمیایی است. با توجه به توصیه کاربرد حشره­کش کلرفلوآزورون علیه بید کلم، در پژوهش حاضر تاثیر کشنده و زیرکشنده آن روی شته مومی کلم بررسی شد تا امکان تلفیق کنترل ارزیابی شود. روش مورد استفاده در انجام آزمایش­ها پاشش ترکیبات آفت­کش روی صفحه­های برگی حاوی شته بود. برای بررسی اثر زیرکشنده آفت­کش روی شته از غلظت LC۲۵ محاسبه­شده (۶۰/۱۰۵پی­پی­ام) استفاده شد. نتایج نشان داد طول عمر و باروری شته­های بالغ تیمار شده به­طور قابل­توجهی تحت تاثیر غلظت زیرکشنده قرار گرفتند. طول عمر کل از ۷۸/۱۲ روز در شاهد به ۱۴/۸ روز در غلظت زیرکشنده کاهش یافت. داده­های تحقیق حاضر نشان داد که غلظت زیرکشنده، نتاج شته­های کلم تیمار شده را نیز تحت تاثیر قرار می­دهد. غلظت زیرکشنده آفت­کش مورد مطالعه، مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) را در مقایسه با شاهد کاهش داد. سایر فراسنجه­های رشد جمعیت مانند نرخ خالص تولید­مثل (R۰) ، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) و نرخ ناخالص تولید­مثل (GRR) نیز به­طور معنی­داری نسبت به شاهد کمتر بودند. کاهش نرخ رشد در غلظت زیرکشنده باعث افزایش میانگین مدت زمان یک نسل (T) شد. بر اساس یافته­های پژوهش حاضر، در صورت همزمانی حضور شته مومی کلم و بیدکلم در شرایط مزرعه، کاربرد آفت­کش کلرفلوآزورون برای کنترل آفت توصیه شده (بیدکلم) می­تواند در مدیریت جمعیت شته مومی کلم نیز موثر باشد.

اثرات زیرکشندگی, کلرفلوآزورون, شته مومی کلم, نرخ ذاتی افزایش جمعیت