اردوان مردانی - گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
قدرت اله صباحی - گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
عزیز شیخی گرجان - موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

زنبور Say Habrobracon hebetor، یکی از مهم­ ترین پارازیتوئیدهای لارو بسیاری از آفات بال پولک دار به ویژه خانواده­ نوکتوئیده است. در این پژوهش، اثرهای کشندگی و زیرکشندگی حشره­کش­های کرومافنوزاید، پیریدالیل و تیودیکارب روی این زنبور پارازیتوئید در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش ­های زیست­ سنجی به روش تماسی روی حشرات کامل و اثرهای زیرکشندگی به روش سم­ شناسی دموگرافیک انجام شد. بنا بر نتایج آزمایش­ های زیست­ سنجی، مقادیر LC۳۰ برآورد­شده برای کرومافنوزاید و تیودیکارب به ترتیب ۴۳/۱۲۶ و ۲۴/۵۴  میلی­ گرم ماده­ موثر بر لیتر بود. از آن جا که تا سه برابر غلظت مزرعه­ ای پیریدالیل (۲۲۵۰ میلی­ گرم ماده­ موثر بر لیتر) باعث حداکثر ۱۹ درصد مرگ و میر روی حشره شد، مقدار LC۳۰ برای این حشره کش برآورد نشد. در آزمایش اثرهای زیرکشندگی حشره­ کش ­ها، زنبورهای ماده در معرض غلظت­ های LC۳۰ کرومافنوزاید و تیودیکارب و غلظت مزرعه ­ای پیریدالیل (۷۵۰ میلی ­گرم ماده­ موثر بر لیتر) قرار گرفتند. بنا بر نتایج این آزمایش، تیمارهای حشره­ کش در مقایسه با شاهد به صورت معنی ­داری مدت زمان رشد و نمو مراحل مختلف زیستی، باروری و فراسنجه­ های جدول زیستی را تحت تاثیر قرار دادند. نرخ­ های ذاتی (r) و متناهی (λ) افزایش جمعیت در تیمارهای حشره­ کش در مقایسه با شاهد به صورت معنی­ داری کاهش یافتند. در نهایت، نتایج نشان داد که تیودیکارب بیش­ترین میزان سمیت را روی حشرات کامل زنبور پارازیتوئید H. hebetor ایجاد کرد؛ درحالی­ که کرومافنوزاید و پیریدالیل اثرهای سوء کم تری روی زنبور داشتند. در صورت تایید شدن نتایج این پژوهش پس از انجام آزمایش­ های مزرعه ­ای، امکان استفاده از پیریدالیل و کرومافنوزاید در برنامه­ های مدیریت تلفیقی آفت وجود خواهد داشت.

Habrobracon hebetor, فراسنجه های زیستی, جدول زیستی, مدیریت تلفیقی آفات