واحد رحیمی آرنائی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
سیدعلی صفوی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

سرخرطومی برگ یونجه، Hypera postica Gyllenhal مهم­ترین آفت مزارع یونجه در ایران است. خسارت عمده آن مربوط به مرحله لاروی با تغذیه از برگ­های گیاه به ویژه در چین اول است. در این تحقیق، میزان تلفات لاروها و حشرات کامل سرخرطومی برگ یونجه و کاهش خسارت روی برگ­های گیاه با استفاده از چند حشره­کش ترکیبی و گیاهی شامل لوفنورون+امامکتین بنزوات (پروکلیم­فیت®)، لوفنورون+فنوکسی­کارب (لوفوکس®)، تیاکلوپرید+دلتامترین (پروتئوس®) و آزادیراختین (نیم­آزال®) با غلظت­های توصیه شده ارزیابی شد. تعداد لاروها و حشرات کامل و تعداد برگ­های خورده شده یک روز قبل از سمپاشی (شاهد) و روزهای ۱، ۳، ۷ و ۱۵ روز پس از سمپاشی مورد بررسی قرار گرفت. این آزمون­ها به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار در بهار سال ۱۳۹۶ در نزدیکی شهرستان نقده انجام گرفت. نتایج نشان داد که کارایی حشره­کش­های مورد استفاده با شاهد اختلاف معنی­داری داشت. پانزده روز پس از سمپاشی حشره­کش­های لوفنورون + امامکتین بنزوات و فنوکسی­کارب+لوفنورون با بیش از ۹۵ درصد تلفات نسبت به حشره­کش­های دیگر، کشندگی بیشتری روی لاروها داشتند. فنوکسی­کارب+لوفنورون همراه با لوفنورون+امامکتین بنزوات و آزادیراختین موجب مرگ و میر بیشتری در حشرات کامل سرخرطومی یونجه شدند. درصد خسارت لاروها و حشرات کامل سرخرطومی ۱۵ روز پس از سمپاشی، در تیمارهای آزادیراختین، لوفنورون+امامکتین بنزوات و فنوکسی­کارب + لوفنورون اختلاف آماری معنی­داری نداشت. با در نظر گرفتن اهمیت اقتصادی لاروها به ویژه در چین اول یونجه و نتایج درصد تلفات و درصد خسارت در تیمارهای مختلف، می­توان آزادیراختین را گزینه مناسب­تری برای کنترل خسارت سرخرطومی برگ یونجه پیشنهاد نمود.

پروکلیم فیت®, لوفوکس®, پروتئوس®, نیم آزال®, سرخرطومی برگ یونجه