فاطمه گرایلی مرادی - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
میرجلیل حجازی - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

مگس مینوز سبزی و جالیز، Liriomyza sativae Blanchard (Diptera: Agromyzidae)، ، از نظر اقتصادی یکی از مهم­ترین آفات محصولات کشاورزی از جمله سبزی و زینتی می­باشد. لاروهای این حشره از مزوفیل برگ تغذیه کرده و موجب کاهش فتوسنتز و محصول می­شوند. شناسایی حشره­کش­هایی با کارایی موثر و در عین حال انتخاب یک روش تیمار مناسب می­تواند در مدیریت این آفت اهمیت بسیاری داشته باشد. در این پژوهش، تاثیر حشره­کشی کلرانترانیلی­پرول، اسپیروتترامات، دی­متوآت و دیازینون روی لاروهای سن اول حشره­ی L. sativae مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش­ها در شرایط گلخانه­ای ۲ ± ۲۶ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۱۰±۶۰ درصد و دوره­ی نوری ۸ ساعت تاریکی و ۱۶ ساعت روشنایی انجام ­شدند. آزمایش­های اولیه برای مقایسه­ی تاثیر حشره­کشی تیمار برگ و ریشه­ی هر یک از حشره­کش­ها انجام شد. برای تیمار برگ از شیوه­ی غوطه­ور کردن برگ استفاده شد و برای تیمار خاک نیز مقدار مشخصی از محلول حشره­کش در داخل خاک هر گلدان ریخته شد. تخمین غلظت­های کشنده برای تیمارهایی که دارای بیشترین تاثیر حشره­کشی بودند، انجام شد. نتایج نشان دادند که تنها تیمار خاک دی­متوآت (mg ai L-۱ ۷۳/۵۳ : LC۵۰) موثرتر از تیمار برگ (mg ai L-۱۹۱/۱۶۲ : LC۵۰) آن بود. مقادیر LC۵۰ برای تیمار برگ کلرانترانیلی­پرول، اسپیروتترامات و دیازینون به ترتیب ۲۴/۰، ۱۱/۶ و ۷۲/۵۳ میلی­گرم ماده موثر بر لیتر بودند. با در نظر گرفتن نتایج حاصل از زیست­سنجی­ها، تیمار برگ گیاهان با حشره­کش­های کلرانترانیلی­پرول و اسپیروتترامات و تیمار خاک گیاهان با حشره­کش دی­متوآت به عنوان حشره­کش­هایی موثر و روش­های تیمار مناسب برای کنترل این آفت پیشنهاد می­شوند.

حشره کش های سیستمیک, تیمار برگ, تیمار خاک, Liriomyza sativae