بهزاد میری - گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
مجید میراب بالو - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
ناصر معینی نقده - گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

تریپس گندم Haplothrips tritici (Kurdjumov) (Thysanoptera: Phlaeothripidae) یکی از آفات مهم مکنده در مزارع گندم است. در این مطالعه، به منظور انتخاب الگوهای مختلف نمونه­ برداری و مناسب­ ترین روش جهت تخمین جمعیت تریپس گندم، نمونه ­برداری ­های منظمی در طول دوره رشدی گندم در مزارع گندم شهرستان ایوان (استان ایلام) در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ انجام شد. بدین ترتیب، پس از شروع رشد گندم، نمونه­برداری ­ها از تریپس گندم به صورت هفته ­ای یکبار و با به ­کار بردن چهار الگوی نمونه­برداری دو قطر، زیگزاگ، U و S شکل در مزرعه انجام شد. در هر نمونه­ برداری تعداد ۱۰۰ بوته به صورت تصادفی از هر مزرعه انتخاب شده و تعداد تریپس گندم شمارش و ثبت شد. برای تعیین بهترین الگوی نمونه­برداری از دو شاخص تغییرات نسبی (RV) و دقت خالص نسبی (RNP) استفاده شد. نتایج مقایسه چهار الگوی نمونه ­برداری نشان داد که الگوی دو قطر بهتر از سه الگوی دیگر یود. هم­چنین برای تعیین بهترین فضای نمونه­ گیری از روش تجزیه واریانس و مقایسه میانگین بین تراکم تریپس گندم بین الگوهای مختلف و مراحل رشدی گندم استفاده شد. نتایج نشان داد که بین الگوها و مراحل رشدی اختلاف معنی ­داری وجود دارد و بر اساس این نتایج بیش­ترین تراکم تریپس گندم در بین الگوهای نمونه­ برداری مربوط به الگوی دو قطر و در بین مراحل رشدی گندم مربوط به مرحله گلدهی می­ باشد. بنابراین، با توجه به نتایج به­ دست آمده، مرحله گلدهی به عنوان مناسب ­ترین فضای نمونه تریپس گندم تعیین شد.

نمونه برداری, فضای نمونه, تریپس گندم