اردوان مردانی - گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
قدرت الله صباحی - گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
علی الماسی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

زنبور Lysiphlebus fabarum Marshall پارازیتوئید داخلی شته سیاه باقلا Aphis fabae Scopoli، یکی از اجزای مهم مدیریت تلفیقی این آفت می ­باشد که لازم است برهمکنش این زنبور با حشره­ کش­ های مورد استفاده در کنترل شیمیایی این آفت مورد مطالعه قرار گیرد. در این مطالعه، اثرات کشندگی غلظت توصیه شده­ سه حشره­ کش تیاکلوپرید+دلتامترین، پیریمیکارب و پیمتروزین بر مراحل شفیرگی و حشره کامل زنبور در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. به این منظور، شفیره­ ها با روش غوطه­ وری و حشرات کامل با روش غیر مستقیم (قفس) در معرض حشره­ کش­ ها قرار گرفتند. تیاکلوپرید+دلتامترین و پیریمیکارب به طور معنی­ داری میزان مرگ و میر را در هر دو مرحله ­ی شفیرگی و حشره کامل افزایش داد، در حالی­ که پیمتروزین بر هیچ یک از مراحل مورد آزمایش اثر معنی­ داری نداشت. بر اساس استاندارد سازمان بین­ المللی برای کنترل بیولوژیکی (IOBC) (سمیت حشره­ کش­ ها)، تیاکلوپرید+دلتامترین در مراحل شفیرگی و حشره کامل به ترتیب در گروه­ های تا حدودی زیان ­بار (۳) و زیان ­بار (۴) و پیریمیکارب نیز به ترتیب در گروه ­های کمی زیان ­بار (۲) و بی­ زیان (۱) قرار گرفتند. پیمتروزین در هر دو مرحله­ ی مورد آزمایش در گروه بی­ زیان (۱) قرار گرفت. همچنین در این مطالعه، دوره­ ی پایداری سمیت حشره­ کش ­ها در مرحله­ ی حشره کامل زنبور در شرایط نیمه ­مزرعه ­ای بررسی شد. بر اساس استاندارد IOBC (پایداری حشره­کش­ها)، تیاکلوپرید+دلتامترین، پیریمیکارب و پیمتروزین به ترتیب در گروه­ های به نسبت پایدار (C)، کمی پایدار (B) و ناپایدار (A) قرار گرفتند. طبق نتایج مطالعه حاضر، پیمتروزین و پیریمیکارب اثرات جانبی کمی بر مراحل شفیرگی و حشره کامل زنبور L. fabarum دارند، اما تیاکلوپرید+دلتامترین اثرات خطرناکی بر هر دو مرحله­ ی مورد آزمایش ایجاد می­ کند.

اثرات کشندگی, پایداری, IOBC, Lysiphlebus fabarum