سید ابراهیم شفیعی
خلیل طالبی جهرمی
قدرت الله صباحی

در سال های اخیر استفاده از اسانس­ های گیاهی به عنوان ترکیبات طبیعی برای حفاظت از محصولات و کاهش آلودگی ­های زیست­ محیطی مورد توجه قرار گرفته ­است. در تحقیق حاضر سمیت تنفسی و تماسی اسانس پوست پرتقال Citrus sinensis و اثر تماسی مخلوط اسانس با دو کنه ­کش اسپیرودیکلوفن و پروپارژیت علیه ماده های کنه تارتن دولکه­ ای Tetranychusurticae مورد بررسی قرار گرفت. اسانس­ گیری از پوست تازه پرتقال دزفول به روش تقطیر با بخار آب انجام شد. مقادیر غلظت کشنده متوسط (۵۰LC) اسانس پوست پرتقال در حالت تنفسی و تماسی به ­ترتیب ۷۵/۴۸ میکرولیتر بر لیتر هوا و ۴۸/۱۱ میکرو­گرم بر سانتی­ متر مربع برآورد شد. مقایسه سمیت تماسی اسانس با دو ترکیب شیمیایی نشان داد که T. urticae به اسپیرودیکلوفن (۵۰LC برابر با ۷۶/۲میکرو­گرم بر سانتی­ متر مربع) نسبت به اسانس حساس­ تر است، در حالی که پروپارژیت (۵۰LC برابر با ۵۱/۲۸ میکرو­گرم بر سانتی­متر مربع) کارایی کمتری داشت. همچنین تلفات مخلوط دزهای ۲۵ LCاسانس پوست پرتقال و پروپارژیت در مقایسه با تلفات مورد انتظار مجموع آن­ها (۵۰%)، ۴۵ درصد و در مورد مخلوط اسانس با اسپیرودیکلوفن ۶۶/۹۶ درصد بود. بر اساس عامل (Cotoxicity coefficient (CTC، مخلوط اسانس پوست پرتقال با پروپارژیت و اسپیرودیکلوفن به­ ترتیب، اثر آنتاگونیستی و سینرژیستی نشان دادند.

اسانس پوست پرتقال, اسپیرودیکلوفن, پروپارژیت, کنه تارتن دولکه ای, سینرژیست