صدیقه کسائی فرادنبه
مهدی حسن پور
جبرائیل رزمجو
علی گلی زاده
بهروز اسماعیل پور

شته ی جالیز، Aphis gossypii Glover یکی از آفات مهم و خسارت زا در گلخانه های سبزی و صیفی است. در این تحقیق، پارامترهای زیستی و رشد جمعیت شته ی جالیز پرورش یافته روی گیاه خیار رقم یلدا در نسبت های مختلف ورمی کمپوست:خاک (۰ : ۱۰۰، ۱۰ : ۹۰، ۲۰ : ۸۰ و۳۰ : ۷۰درصد حجمی) در دمای ۲±۲۵ درجه ی سلسیوس، رطوبت نسبی ۵±۵۵ درصد و دوره ی نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین و کمترین طول دوره ی پوره زایی، طول عمر افراد بالغ و طول دوره ی زیستی به ترتیب در شاهد و تیمار ورمی کمپوست ۳۰ درصد به دست آمد. بیشترین و کمترین مقدار هر دو پارامتر نرخ ناخالص تولیدمثل (GRR) و نرخ خالص تولیدمثل(R۰) به ترتیب در شاهد و تیمار ورمی کمپوست ۳۰ درصد محاسبه شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) در شاهد و تیمارهای ۱۰،۲۰ و ۳۰ درصد ورمی کمپوست به ترتیب ۰.۳۹۰، ۰.۳۶۱، ۰.۳۷۲ و ۰.۳۲۳ بر روز محاسبه شد. در پارامترهای نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) و متوسط مدت زمان یک نسل(T) تفاوت معنی داری بین تیمارها مشاهده نشد. نتایج نشان داد که استفاده از نسبت ۷۰:۳۰ ورمی کمپوست: خاک در گلخانه ی پرورش خیار می تواند پارامترهای زیستی و زادآوری شته ی جالیز را روی این گیاه به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

شته, خیار, کود زیستی, نرخ ذاتی افزایش جمعیت, کنترل آفت