ناصر فرار
مصطفی حقانی

تعیین الگوی فضایی حشره عامل مهمی در طراحی یک برنامه مناسب نمونه­ برداری و برنامه­ های مدیریت جامع آفات است. پروانه برگ­خوار کنار Thiacidas postica Walker (Lepidoptera: Noctuidae) از آفات درختان کنار در استان­ های جنوبی کشور به ویژه بوشهر، هرمزگان و خوزستان محسوب می شود. لاروهای این حشره از برگ درختان کنار تغذیه می­ کنند. با توجه به گسترش و توسعه باغ­های درختان کنار در استان بوشهر مطالعات کامل در رابطه با آفات مهم این گونه خودرو و جنگلی بیش از پیش ضروری است. توزیع فضایی جمعیت لاروهای پروانه برگ­خوار کنار T. posticaروی گونه  درخت کنارZiziphus spina-christiدر شرایط طبیعی در سال ­های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ در استان بوشهر انجام گرفت. شاخه  ۵۰ سانتی­متری از درخت کنار به عنوان واحد نمونه­ برداری انتخاب شد. پس از نمونه­ برداری اولیه، تعداد ۴۰ نمونه انتخاب شد. الگوی فضایی لارو سن پنجم پروانه برگ­خوار کنار با استفاده از روش رگرسیونی (روش تیلور و آیوائو) تعیین شد. در تعیین نوع برهمکنش مگس پارازیتویید Pales murina Mes (Diptera: Tachinidae)  نسبت به تراکم میزبان از رگرسیون خطی بین میانگین تراکم آفت و پارازیتویید در تاریخ­ های مختلف استفاده شد. نتایج حاصل از روش رگرسیون بین واریانس و میانگین تعداد لاروهای روی گیاه میزبان در طول دوره نمونه­ برداری با استفاده از روش تیلور (R۲=۰.۹۸) و آیوائو (R۲=۰.۸۶) به طور معنی­ داری بزرگتر از یک بود که نشانگر، توزیع تجمعی است. شیب خط رگرسیون  b برای مدل تیلور و آیوائو به ترتیب  ۹۹/۱ و  ۴۵/۳ تعیین شد. به این ترتیب الگوی توزیع فضایی لارو سن پنجم این حشره از نوع تجمعی است. نوع برهمکنش پارازیتویید نسبت به تراکم آفت، وابسته به تراکم تعیین شد.

پروانه برگ خوار کنار, درخت کنار, توزیع فضایی, Taylor´s power law, Iwao´s patchiness regression, Tachinidae