سید موسی طباطبایی - استادیار گروه علوم شناختی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
فریده نصیری - کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
خدیجه سادات طباطبایی - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

هدف: پژوهش حاضر، با هدف بررسی رابطه بین ساختار هدفی کلاس درس با خلاقیت و نقش میانجی نیازهای اساسی انجام شده است.      روش: در این پژوهش از طرح تحقیق توصیفی - همبستگی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش­آموزان دختر و پسر دوره دوم متوسطه شهر سمنان در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ است که تعداد ۲۲۰ نفر از آنان به شیوه تصادفی خوشه­ای انتخاب شدند. داده­های پژوهش به وسیله پرسشنامه­های خلاقیت عابدی، ساختار ادراک شده کلاس درس (میگلیو همکاران) و نیازهای روانشناختی اساسی لاگواردیا[۱] و همکاران جمع­آوری شد و سپس تحلیل آماری با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری با نرم­افزار SPSS و AMOS انجام شد.      یافته ها: نتایج نشان داد که اثر جهت­گیری هدفی تبحری و عملکردی بر نیازهای اساسی مثبت و معنادار است. همچنین بین نیازهای اساسی و خلاقیت نیز، رابطه معناداری وجود دارد؛ اما اثر جهت­گیری هدفی اجتنابی بر نیازهای اساسی معنادار نیست. یافته دیگر پژوهش حاضر بیانگر این است که اثر سه متغیر برونزاد جهت­گیری هدفی تبحری، عملکردی و اجتنابی بر خلاقیت معنادار نیست.      نتیجه گیری: بین جهت­گیری هدفی با خلاقیت، رابطه­ معناداری به طور مستقیم دیده نشده است؛ اما زمانی که برآورده شدن نیازهای اساسی در فرد تقویت شود با افزایش سطح استقلال، شایستگی و ارتباط، می­توان خلاقیت را در ساختار هدفی کلاس درس ارتقاء داد.

خلاقیت, نیازهای اساسی, ساختار هدفی, کلاس درس, دانش آموزان