مهدی رضائی - استادیار گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود
علی عبادی - دانشیار گروه علوم باغبانی دانشکده علوم باغبانی و گیاهپزشکی، پردیس کش
محمد رضا فتاحی مقدم - استادیار گروه علوم باغبانی دانشکده علوم باغبانی و گیاهپزشکی، پردیس ک
احمد بالندری - عضو هیات علمی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران- پارک علم و فناوری مشه

رقم باغی زرشک بی دانه و زرشک های وحشی در مناطق مختلف ایران استفاده های غذایی، صنعتی و دارویی دارند. مشخص نبودن منشاء زرشک بی دانه و همچنین عدم وجود اطلاعات کافی در مورد تنوع گونه های وحشی از مسائل پیش روی اصلاح این محصول می باشد. در این مطالعه تنوع ژنتیکی 45 نمونه زرشک جمع آوری شده از منطقه خراسان شامل گونه های وحشی و رقم بی دانه به همراه دو گونه B. thunbergii و Berberis vulgaris با استفاده از هفت جفت آغازگر ریزماهواره طراحی شده برای گیاه ماهونیا مورد بررسی قرار گیرد. در مجموع 101 آلل با میانگین 14/28 آلل در هر مکان ریز ماهواره به دست آمد. تعداد آلل در مکان های ژنی در محدوده 6 تا 35 عدد قرار گرفت. قدرت تفکیک کنندگی آغازگرها با میانگین 0/80 در محدوده بین 0/66 تا 0/92 قرار داشت. شاخص شانون برای هر مکان ژنی بین 1/8 تا 4/12 برآورد گردید . نتایج نشان داد که آغازگرهای GA33 و CA04 کارایی بالاتری نسبت به بقیه آغازگرها در تفکیک ژنوتیپ ها داشتند . ضریب تشابه بین ژنوتیپ ها در محدوده 0/09 تا 0/98 به دست آمد. نتایج تجزیه خوشه ای و تجزیه به مختصات اصلی نشان دهنده قرابت بالای زرشک های باغی بی دانه و گونه B. khorasanica به گونه B. integerrima بود و همچنین تنوع ژنتیکی بالایی در گونه های زرشک منطقه شاهرود مشاهده شد. نتایج نشان داد که نشانگر ریزماهواره با چند شکلی بالا ابزار مناسبی در شناسایی ارقام، بررسی تنوع ژنتیکی، تعیین روابط درون و بین گونه ای زرشک می باشد.

زرشک، تجزیه خوشه ای، تنوع ژنتیکی، نشانگر ملکولی ریزماهواره