حسین باقری - دانشجوی دکترای روان شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
علی مشهدی - دانشیار روان شناسی بالینی کودک و نوجوان، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
جواد صالحی فدردی - استاد گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
محمدرضا فیاضی بردبار - استاد گروه روان پزشکی، مرکز تحقیقات روان پزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی جنبه های فرهنگی اضطراب اجتماعی و سیمای بالینی آن در جمعیت ایرانی انجام شد.روش کار: جامعه آماری این پژوهش شامل مراجعان مراکز مشاوره شهر مشهد بود. تعداد بیست مراجع که توسط روان پزشک تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی دریافت کرده بودند، به شیوه نمونه گیری هدفمند، جهت شرکت در مصاحبه انتخاب شدند. مصاحبه ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته فرمول بندی فرهنگی DSM-۵ انجام شد. متن نوشتاری مصاحبه ها به روش تحلیل محتوا و با تکنیک هفت مرحله ای کلیزی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و  مفاهیم و مولفه ها استخراج گردید.یافته ها: تحلیل محتوای مصاحبه ها منتج به شناسایی و استخراج یکصد و پنجاه مفهوم و هفده مولفه گردید که عبارتند از: نمود هیجانی، نمود شناختی، نمود رفتاری، جسمانی سازی اضطراب، نارسایی تعاملات و ارتباطات، کاهش کنش وری، تصور مطلوبیت اجتماعی عدم ابراز وجود، تصور مطلوبیت دینی محدودیت رفتاری و گفتاری، عدم ادراک و دریافت حمایت خانواده، عدم ادراک دریافت حمایت از بستگان و دوستان، تاثیر جنسیت (دختر بودن) بر شکل گیری و تداوم اضطراب، علل چندگانه اضطراب گری، کاربست راهبردهای مقابله ای ناموثر، مواجهه ناموثر خانواده و اطرافیان به درمان، مواجهه  ناموثر فردی به درمان، تاثیر منابع مذهبی و معنوی و پذیرش و ارتباط مناسب با مشاور و درمانگر.نتیجه گیری: با وجود شباهت تجربه اضطراب اجتماعی شرکت کنندگان، با الگوهای نظری و نیز وجود همخوانی نشانگان با ملاک های DSM-۵ تفاوت هایی محتوایی در قالب باورهای هنجاری، منابع حمایتی، روش های مقابله و مواجهه با منابع درمانی مشاهده گردید.

اختلال اضطراب اجتماعی, باور, مصاحبه, نمود فرهنگی