فواد فرجی - عضو هیئت علمی، گروه مهندسی مکانیک، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران.
کاوه عباسی - استادیار، گروه مهندسی مکانیک، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران.

اتصالات انطباقی برای برقراری اتصال بوش به شفت در صنعت کاربرد فراوانی دارد و ساخت آن همچون دیگر فرایندهای ساخت، با انحرافات هندسی همراه است. در یک اتصال انطباقی، خطای انحراف ابعادی شفت و بوش از مرتبه صدم میلی متر می باشد که در فرایند ساخت، بسیار معمول است. این میزان خطا در مقایسه با تداخل موردنیاز برای برقراری اتصالات به نظر حائزاهمیت است و بر میزان استحکام اتصال موثر است. بررسی ها نشان می دهد که معمولا با توجه به روش ساخت، انحرافات فرم خاصی در تولید قطعات رخ خواهد داد. در این پژوهش تلاش شده است که تاثیر انحرافات هندسی معمول در سطح تداخل اجزای استوانه ای، بر استحکام اتصال به صورت تجربی بررسی گردد. در این راستا هشت نمونه شفت و بوش با ابعاد، زبری سطح و مقدار تداخل مشابه، ساخته شدند. همچنین شفت ها با انحراف فرم مشخص (نمونه های بدون عیب، دارای عیب دو پهنی، سه پهنی و مخروطی) ساخته و انطباق داده شد. سپس نیروی استخراج هریک از قطعات به صورت تجربی استخراج شد. در ادامه با استفاده از اندازه گیری های دقیق ابعاد قطعات، تاثیر انحرافات فرم شفت ها بر استحکام اتصال، بررسی شد. نتایج نشان داد انحراف هندسه بر میزان استحکام استخراج تاثیر خواهد داشت. اما در فرایند کنترل کیفی این قطعات می توان با اندازه گیری ابعاد قطعات، تاثیرات این انحرافات فرم معمول بر اتصال را پیش بینی کرد و به نحو موثرتری فرایند کنترل کیفی را به انجام رساند.

انطباقات تداخلی استوانه ای, انحرافات هندسی, سه پهنی, دو پهنی, مخروطی, استحکام استخراج