علیرضا منجمی - عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

یکی از تلاش هایی که در حوزه فلسفه طب صورت گرفت، تعمیم آموزه های فلسفه علم به حوزه پزشکی بود. در این زمینه آثار توماس کوهن بیشتر از سایر فلاسفه علم مورد عنایت قرار گرفت و تلاش شد براساس مفاهیم پارادیم، بحران پارادایمی، انقلاب پارادایمی، و وضعیت پزشکی در جهان امروز فهم شود. پزشکی امروز (بخوانیم مدرن) یک پارادایم است و این پارادایم اکنون دچار بحران شده است. دو نشانه اصلی این بحران یکم، اقبال بیماران به طب مکمل، و دوم درگرفتن بحث های فلسفی و اخلاقی در جامعه پزشکی هستند. به این ترتیب در این گفتار تلاش شده است با پاسخ گفتن به چهار پرسش اساسی وضعیت طب مدرن فهم شود. پرسش اول در مورد ماهیت خود طب است. اینکه در این عالم مدرن، طب دقیقا چه تعریفی دارد، نقطه ورود به بحث است. پرسش دوم آن است که آیا پزشکی اساسا یک پارادایم است یا به طور بنیادین با معنایی که از پارادایم مراد می شود، ناسازگار است. به این ترتیب نشان داده می شود که طبابت پارادایم نیست و زیست پزشکی به مفهوم پارادایم نزدیک تر است و زیست پزشکی هم به مثابه پارادایم در بحران نیست.

پارادایم, پزشکی, فلسفه علم, طبابت, زیست پزشکی