پریسا کوباز - پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی
مریم جعفرخانی کرمانی - پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی
محبوبه خاتم ساز - دانشکده پزشکی دانشگاه تهران

ارزیابی مورفولوژی گونه ها و ژنوتیپ های گیاهی از اولین گام ها جهت شناسایی منابع ژنتیکی می باشد . در این مطالعه از 64 صفت مورفولوژیک جهت ارزیابی تنوع ژنتیکی و روابط بین و درون گونه ای گونه های رز موجود در ایران استفاده شد . 13 گونه ( 94 جمعیت) در دو فصل از 16 استان کشور جمع آوری شدند. بر اساس تجزیه خوشه ای ژنوتیپ ها به 2 گروه عمده تقسیم شدند. ژنوتیپ های زیر جنس Hulthemia به خوبی از زیر جنس Rosa جدا شدند . در زیر جنس Rosa بخش Pimpinelifoliea به خوبی از بقیه جدا شد ولی گونه R. elymatica از بخش Cinnamomeae نزدیکی بیشتری به بخش Caninae نشان داد. نتایج تجزیه واریانس صفات کمی و کیفی گروههای حاصل از تجزیه خوشه ای تفاوت معنی دار بین صفات را نشان داد. در تجزیه به مولفه های اصلی 8 مولفه بیش از 60 % از تغییرات را توجیه کردند که صفات نوع برگ ، وجود کرک در خامه، وجود یا عدم وجود لکه درگلبرگ، رنگ شاخه، وجود گریبانه و وجود خار در کاسبرگ جزو مهمترین صفات در توجیه واریانس شناخته شدند. نتایج این مطالعه اهمیت زیادی در برنام ههای بهنژادی آینده از طریق کمک به انتخاب والدین مناسب می تواند داشته باشد.

مورفولوژی، تجزیه خوشه ای و رز