رحیم سرور - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران.
محمدعلی خلیجی - استادیار گروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهواز، ایران

زمینه و هدف: آمایش سرزمین یکی از قلمروهای اساسی عملکرد جغرافیای کاربردی است که اغلب با اراده و اختیار خود تعادلهای فضایی و ملی و ناحیه ای را اصلاح و سازماندهی می کند. بدین منظور لازم است که هم شناخت و ادراک مناسبی از کل سرزمین داشت و هم درباره فضا آیندهنگری کرد. بر این اساس، آمایش مناطق مرزی نوعی برنامه ریزی است که نیازهای مناطق مرزی را به یکدیگر پیوند می دهد و راهکاری برای مناطق مرزی معرفی می کند که در آن امنیت و توسعه لازم و ملزوم یکدیگرند. این مقاله باهدف شناخت شاخص های (جغرافیایی ، اقتصادی و اجتماعی ) مناطق مرزی بین کشور ایران و ترکیه و چگونگی ارتباط این عناصر با دیگر عناصر نظام برنامه ریزی کشور انجام گرفته است .روش: روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با استفاده از مدل هیبریدی سوات و تحلیل شبکه ای (SWOT-ANP) و در نتیجه سنجش قابلیت ها و محدودیت های آمایش مناطق مرزی به لحاظ توسعه صورت گرفته است .یافته ها: برای حصول بدین مقصود، اقدام به شناسایی نقاط قوت و ضعف (عوامل داخلی ) و فرصت ها و تهدیدها (عوامل خارجی ) گردید و با استفاده از مدل ANP و نیز طیف لیکرت به اولویت سنجی و رتبه بندی عوامل محیط درونی و بیرونی و تعیین ارزش نهایی مجموعه عوامل داخلی و خارجی جهت اولویت بندی و اتخاذ بهترین استراتژی (SO,WO,ST,WT) پرداخته شد.نتایج : نشان می دهد، راهبرد افزایش سهم بازرگانی فراملی بین مناطق کشور ایران و ترکیه مهم ترین راهبرد در توسعه مناطق مرزی دو کشور می باشد و راهبرد مدیریت بهینه منابع زیربنایی و اقتصادی از طریق توسعه فعالیت های مکمل و سرمایه گذاری بین ایران و ترکیه عنوان راهبرد جایگزین می باشد.

آمایش ، مناطق مرزی، توسعه ، ایران و ترکیه ، SWOT-ANP