حسن آزرم - دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شیراز ایران
عباس میرزایی - استادیار گروه مهندسی اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان ملاثانی ایران

تغییرات اقلیمی، تغییر کاربری زمین و چرای دام از جمله مهم ترین عوامل تخریب منابع به شمار می روند. ازآنجایی که ذینفعان و عوامل متعددی با مرتع در ارتباط هستند، لذا مدیریت مراتع از ماهیت چندبعدی و چند مقیاسی برخوردار است. بنابراین، ارائه ابزارها و ارهکارهایی برای مدیریت و برنامه ریزی پایدار مراتع تحت عوامل طبیعی و انسانی به منظور کاهش تضاد بین اهداف ذینفعان ضروری است. در این راستا، هدف از این پژوهش، تدوین چارچوبی مفهومی در زمینه ابزارها و راهکارهای مدیریت پایدار مراتع بود. برای دستیابی به این هدف، ادبیات مربوط به مراتع و عوامل موثر براین منبع طبیعی بررسی شد و مشخص شد که سه دسته از مطالعات در این زمینه وجود دارد. دسته اول شامل مطالعاتی است که بر شبیه سازی اکولوژیکی مراتع با لحاظ پویایی های دام متمرکز بوده است. دسته دوم مطالعاتی هستند که پویایی های سیستم اجتماعی - اکولوژیکی دامداران را نیز در نظر می گیرند و ابزارهای شبیه سازی اکولوژیکی، اقتصادی و محیطی را ترکیب می کنند. دسته سوم، مطالعاتی هستند که رفتار کاربران را در مدیریت مراتع بسیار مهم می دانند و از برخی ابزارهای خاص برای شبیه سازی پیچیدگی های رفتاری کاربران استفاده می کنند. نتایج نشان داد که ترکیب تمامی مولفه های اکولوژیکی اجتماعی - اقتصادی، زیست محیطی و رفتاری و استفاده از ابزارهای خاص برای شبیه سازی این مولفه ها می تواند به مدیریت پایدار مراتع منجر شود.

مدیریت پایدار مراتع، تغییر اقلیم، سیستم اجتماعی - اکولوژیکی، مدل بیواقتصادی، رفتار ذینفعان