محمد ابراهیم مینایی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

زمینه و هدف: با توجه به رویکردهای استکبار جهانی و برخی از دشمنان در استفاده از عوامل بیولوژیک و تجربه شیوع اپیدمی­ ها و پاندمی های گذشته، در این تحقیق تلاش شد تا یک برنامه دفاعی منسجم به همراه ارائه راه کارهای مقابله با عوامل بیولوژیک و کاهش پیامدهای آن بر اساس نتایج مطالعات و گزارشات موجود در منابع دردسترس ارائه گردد.روش ها: این تحقیق، از جهت هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است. این مطالعه بر اساس استخراج منابع و اطلاعات موجود طراحی و جهت ادغام اطلاعات از روش مرور مفهومی استفاده شده است. برای جستجوی مطالب و جمع­ آوری داده های مرتبط با تهدیدات بیولوژیک، توسط روش کتابخانه ای، سایت های معتبر و مقالات بررسی گردید. در ادامه، به غربالگری مطالعات منتخب پرداخته شد و در نهایت بر اساس داده ­های مورد نیاز، اطلاعات استخراج گردید.یافته ها: با توجه به نظر متخصصین و صاحبنظران و بررسی فهرست های عوامل بیولوژیک، هشت بیماری مهم شامل سیاه زخم، طاعون، بوتولیسم، آبله، تولارمی، وبا، تب خونریزی­ دهنده و بروسلوز انتخاب و راه کارهای مقابله با آن­ ها در متون، دستورالعمل­ ها و گزارش­ های موجود مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده در این تحقیق، یک برنامه دفاع بیولوژیک به همراه راه کارهای مقابله با این تهدیدات ارائه شد.نتیجه گیری: انجام مدیریت دفاع بیولوژیک قبل از وقوع بحران و در قالب اقدامات پیش ­بینانه، پیشگیرانه و پیش­ کنشگرانه شروع می شود و تا زمان حین و بعد از بحران شامل اقدامات مقابله­ ای و عکس ­العملی ادامه می یابد. این اقدامات اگر به صورت یک برنامه دفاع بیولوژیک و با طراحی در توسعه کشور (توسعه پایدار) نهادینه شود، موجب کاهش آسیب ­پذیری و ایجاد ایمنی در برابر تهدیدات و مخاطرات بیولوژیک خواهد شد.

دفاع بیولوژیک, راه کارهای مقابله, کاهش پیامدها, تهدیدات بیولوژیک