رقیه جاویدی - دانش آموخته جامعه الزهرا(س) و دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع)
محمدرضا احمدی - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه قم
نجف لک زایی - دانش یار و هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع)

دین مقدس اسلام، به سبب اهتمام شایانی که به نهاد خانواده دارد، دستوراتی را برای زندگی عادلانه و توام با رحمت داده است که عمل به این دستورات، سبب سعادتمندی زن و شوهر و در نهایت، خانواده می­شود و به تبع، سعادت خانواده را نیز به دنبال دارد. در این راستا، اسلام برای خانواده نیز همچون جامعه، وجود یک قیم، سرپرست یا مسئول را (که با توجه به آیه قوامه، مردان هستند) ضروری می­داند. از دیدگاه مفسران و فقهای امامیه و حنفیه، شوهر بر همسر خود در حوزه­های مختلف، از جمله استمتاع، اسکان، خروج از منزل، اشتغال، تصرفات مالی و تعهدات شرعی، عبادات و امور مباح، قیومیت و سرپرستی دارد. در این راستا، می­توان از سه بحث خروج زن از منزل، اشتغال زن و تصرفات مالی­اش، استلزامات سیاسی آیه را برداشت کرد؛ به این گونه که در اولی، بحث شرکت زن در امور سیاسی کشور، مانند شرکت در راهپیمایی­ها، انتخابات، رای دادن و سخنرانی­های مقامات یا کاندیداها مطرح می­شود. اما در دومی، بحث اشتغال زن در خارج از منزل به دو صورت آزاد (مانند شرکت در احزاب یا کانون­ها و نهادهای تبلیغاتی کاندیداها) و قراردادی (مانند شرکت در مناصب و پست­های سیاسی) قابل طرح است. همچنین در سومی، مسئله پشتیبانی، حمایت و کمک­های مالی زن در امور سیاسی و انتخاباتی بررسی می­شود. البته در سعه و ضیق قلمرو قیومیت شوهر بر همسر در حوزه­های بیان شده، بین دو فقه امامیه و حنفیه و نیز در بین علمای هر کدام، اختلاف نظر وجود دارد. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی به بررسی موارد بیان شده می پردازد.

استلزامات سیاسی, آیه قوامه, قوامون, مفسران, فقهای امامیه, فقهای حنفیه