آتوسا رستم بیک تفرشی - استادیار پژوهشکده زبانشناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
محمد عارف امیری - کارشناس ارشد زبانشناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

کاربرد پسوند -u با کلمات مختلف به عنوان یک وند تصریفی یا اشتقاقی از ویژگی­های بارز گویش کرمانی است. آنچه ویژگی مشترک صورت­های مختوم به -u است، کاربرد آن­ در بافت محاوره­ ای و غیررسمی است. هدف پژوهش حاضر بررسی رخداد واژه­ های مختوم به –u در دو نوع گفتمان نوشتاری شامل مکالمه و روایت در سبک محاوره­ ای و عامیانه است تا به این پرسش­ها پاسخ داده شود که این وند در کدام مقوله ­های واژگانی رخداد بیشتری دارد؟ رخداد این متغیر زبانی در این دو نوع گفتمان چه تفاوتی را نشان می­دهد؟ و چه تفاوتی میان دختران و پسران در کاربرد این متغیر زبانی در مکالمات روزمره­ شان دیده می­شود؟ به این منظور دو پیکره ۶۰۰۰  واژه ­ای از روایت­های نوشتاری طنز محاوره­ ای در تارنماها و مکالمات نوشتاری محاوره­ ای ۱۵ دختر (۳۰۰۰ واژه) و ۱۵ پسر (۳۰۰۰ واژه) مقطع پیش­دانشگاهی در فضای گفتگوهای گروهی مجازی نرم­ افزار «واتس آپ» با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی بررسی شد. نتایج نشان می­دهد که صورت­های واژگانی مختوم به -u در روایت­ها (۲۰۴ نمونه) به مقوله اسم (شخص، اصطلاحات خویشاوندی، پوشاک، حیوان، خوراک و اشیاء و سایر)، صفت، قید و فعل مرکب تعلق دارند. تنوع و فراوانی رخداد  این وند در مکالمات جوانان کم­تر است (۷۷ نمونه) و نمونه­ ای از رخداد این وند با اسامی پوشاک، قید و فعل مرکب در مکالمات مورد بررسی دیده نمی­شود. کاربرد این وند در مکالمات نوشتاری پسران  ۶۶  مورد و در دختران تنها ۱۰ مورد است و به این ترتیب، در گروه پسران حدود ۶ برابر بیشتر از گروه دختران رخداد دارد.

گویش کرمانی, پسوند-u, روایت, مکالمه, جنسیت