وحید پزشکی - کارشناس ارشد ادیان غیرابراهیمی

متون آیینی و مقدس جینی، دربرگیرنده آموزه های متنوع فیزیکی، متافیزیکی، زیست شناختی، کیهان شناختی و... است که شناخت آنها بخشی از مسیر رسیدن به رهایی را تشکیل می دهد. یکی از مهم ترین این آموزه ها، آموزه تناسخ است. چرخه تناسخ و ارتباط آن با اعمال موجودات، با بررسی دو مفهوم سمساره و کرمه مشخص می شود. هر عملی می تواند کرمه خاص خود را تولید کند؛ و این کرمه به روی روح تاثیر نهاده، سازوکار تولد آینده آن را مشخص می سازد. همه موجودات هستی را می توان بر اساس خلوص و یا آلودگی روحشان به عناصر کرمه ای، در چندین تراز دسته بندی کرد. این دسته بندی از موجودات تک حسی آغاز و به خدایان ختم می شود. مسیر سمساره نیز از میان همین ترازها می گذرد و هر موجودی بنا به کرمه ای که دارد، در ترازی بالاتر یا فروتر دوباره متولد خواهد شد. هدف نهایی آیین جینه رهایی بخشی انسان از چرخه ازلی تولدهای پیاپی است. تناسخ نظامی پیچیده دارد و می توان آن را از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار داد؛ اما با توجه به اهمیت کرمه و سمساره در این فرایند، نوشتار پیش رو این دو آموزه مهم را مورد بررسی قرار می دهد.

سمساره, کرمه, روح, جیوه, نجات شناسی جینی, کالبدهای کرمه ای