سیدمحمدعلی ایازی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

در سده اخیر مصلحان و متفکران مسلمان سخن های بسیاری درباره وحدت گفته اند؛ اما سوکمندانه آن چنان که باید موفق نبوده اند. یکی از علل این عدم موفقیت، وجود موانع فراوان بر سر راه وحدت اسلامی است. مواردی مانند بدفهمی نسبت به موضوع وحدت و نگرانی برخی از متولیان مذاهب نسبت به از دست رفتن هویت مذهبی و تنزل جایگاه آن علی رغم آنکه این موضوع کاملا توضیح داده شده است که تقریب در جهت نفی هویت مذاهب و یکی کردن آنها نیست از جمله این موانع اند. از سوی دیگر دعوت به وحدت یک توصیه اخلاقی نیست بلکه یک راهکار اجتماعی است که تحقق آن نیازمند یک نظام هماهنگ تربیتی و نهادینه سازی فرهنگ رواداری و افزایش تحمل جامعه است. این حرکت فرهنگی، بر اقناع بخش فرهیخته و بحث های مستمر علمی و نظری مبتنی است و کار آموزشی دراز مدتی را می طلبد. بررسی موانع می تواند به این اهداف کمک و از آسیب های بیشتر پیشگیری کند. مقاله حاضر کوشیده است با استناد به آیات و روایات، به بررسی موانع موجود بر سر راه وحدت و دلایل عدم موفقیت جدی ایده مصلحان بپردازد؛ از این رو در آغاز، مبانی موانع وحدت را با تکیه بر معارف دینی نشان داده و آنگاه به خود موانع و راه های رفع آنها پرداخته است

تقریب, موانع وحدت, عوامل وحدت, اصول اخلاقی, تعامل مذهبی