سیامک ادهمی
سیدسعیدرضا منتظری - پژوهشگر دانشگاه ادیان و مذاهب

این مقاله به بررسی رابطه فکری بین زرتشتیان و مسلمانان در اوایل دوره اسلامی می پردازد. هدف این مقاله بررسی نمونه ای از وام گیری گروهی از پیروان دین جدید (اسلام) از دین قدیمی تر (زرتشتی) است. فرضیه ای که در اینجا مطرح است این است که واصل بن عطا، بنیان گذار فرقه معتزله، مفهوم همیستگان، «آموزه منزلگان میانی»، را از دین نیاکانش وام گرفته و آن را وارد اندیشه معتزلی کرده است. پیش از این ژان پیردومناش در مقاله «معتزله و الاهیات مزدایی» به رابطه زرتشتیان و معتزله اشاره کرده بود. ادهمی نیز با تکیه بر این نظریه و شواهدی که از گاهان، سرودهای خود زرتشت، و متن دینکرد، مهم ترین متن دینی زرتشتیان به زبان پهلوی، بیان می کند بر آن است تا فرضیه ارائه شده را اثبات کند.

زرتشتیان, معتزله, همیستگان, منزله بین المنزلتین, گاهان, دینکرد