محمدعیسی جعفری - کارشناس ارشد عرفان و تصوف

به جرئت می توان ادعا کرد که در بین گروه های منتسب به اسلام، صوفیه بیش از هر گروه دیگری مورد نقد و قدح قرار گرفته است و شاید گروهی را نتوان یافت که همانند صوفیه ناقدانی از هر دسته ای داشته باشد. عده بسیاری از ناقدان تا جایی پیش رفته اند که آنان را از زمره اسلام خارج دانسته و بستر پیدایش تصوف را در خارج از اسلام یافته اند. در این میان افراد بی طرفی از جمله ناظران بیرونی مانند برخی از مستشرقین (پل نویا و نیکلسون در آخرین نظراتش) بستر تولد تصوف را دامن معرفت زای اسلام دانسته اند. یکی از ابزارهای مخالفان صوفیه، تمسک به روایات پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) است. مخالفان صوفیه مدعی اند که این گروه از سوی پیشوایان دینی تخطئه شده اند و برای تایید مدعایشان روایاتی را برشمرده اند. نوشتار حاضر تلاش می کند روایات منسوب به پیامبر گرامی اسلام(ص) در نقد تصوف و صوفیه را (با تاکید بر منابع شیعی) به لحاظ اعتبار سندی و محتوایی بررسی کند و صحت ادعای مخالفان صوفیه را مورد سنجش قرار دهد. بررسی روایات منسوب به ائمه و نیز بررسی روایات ناظر به افراد خاصی از صوفیه به فرصت دیگری موکول می شود.

روایات نبوی, صوفیه, نقد صوفیه, رهبانیت, مستشرقان