حامد اکبری - دانشجوی کارشناسی ارشد
حسن حاج نجاری - استادیار، بخش تحقیقات باغبانی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
وحید عبدوسی - استادیار، گروه باغبانی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اس

وقوع تنش خشکی در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال شهر موجب ایراد تنش شدید بر ارقام سیب تجارتی بومی و وارداتی موجود در کلکسیون ارقام گردید. در چنین شرایطی از مجموع 108 رقم و ژنوتیپ برتر فقط تعداد 16 رقم موفق به حفظ محصول خود در شرایط تنش خشکی شدید شدند. تنوع ژنتیکی موجود می تواند به عنوان ابزار بیولوژیک کارآمد در رفع نیازهای باغات سیب کشور به کار گرفته شود. در شرایط وقوع تنش ارقام و ژنوتی پهای متحمل به تنش خشکی به منظور توسعه کشت باغات در مناطق خشک و نیمه خشک ایران گزینش شدند. تحقیقات مقدماتی نشان داد که همبستگی مثبتی بین قدرت رشد کم و تحمل به خشکی وجود دارد. به طوری که 12 رقم از 16 رقم متحمل به خشکی دارای قدرت رویشی کم، 2 رقم دارای قدرت رویشی متوسط و تنها 2 رقم از رشد رویشی بالا برخوردار بودند . در این پژوهش همبستگی صفات مرفولوژیک با تحمل به خشکی در آن گروه از ارقام سیب که در برابر تنش خشکی تحمل کردند مورد ارزیابی قرار گرفته و با ارقام حساس مقایسه شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که ارقام متحمل به تنش خشکی دارای ارتفاع، سطح سای هگستر، قطر تنه، سطح برگ، طول و عرض پهنک برگ و طول میانگره کمتری در مقایسه با ارقام حساس هستند اما طول و قطر دمبرگ، ضخامت شاخه یکساله، کرک روی سطح پایینی پهنک برگ و کرک روی نیمه انتهایی شاخه یکساله در ارقام متحمل بیشتر از ارقام حساس بود. نکته جالب توجه در نتایج این تحقیق این است که در حالی که اندازه سطح برگ، طول و عرض برگ در غالب ارقام متحمل نسبت به ارقام حساس کمتر هستند ولی طول و قطر دمبرگ در ارقام متحمل افزایش و در ارقام حساس کاهش نشان م یدهند. نتایج به دست آمده مشخص کرد که ارقام متحمل با میانگین طول میانگره 9/91 میلی متر در شاخه های یکساله دارای رشد کمتری نسبت به ارقام حساس با 19/31 میلی متر هستند.

سیب، تنش خشکی، خصوصیات رشدی، قدرت رشد، سطح سایه گستر، برگ