محمد حسین جعفری - استادیار و عضو هیات علمی، گروه حقوق عمومی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران(نویسنده مسئول)
فاطمه بنادکیان - دانشجوی دکتری، گروه حقوق عمومی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

آزادی بیان عقیده از جمله حقوق غیرقابل سلب و ارزشمندی است که احترام به آن لازمه اصل آزادی عقیده به نظر می رسد و به کار افتادن اندیشه و فکر نباید با موانعی مواجهه شود که این حق طبیعی را از انسان سلب کند. با وجود این بازتاب-های اجتماعی نسبت به تاثیرات ناشی از بیانات جسورانه و بی ملاحظه ای را که ممکن است جریحه دار کردن وجدان عمومی باشد نباید نادیده گرفت. در این مقاله به مقایسه مفهوم آزادی بیان در مکاتب بشری با دیدگاه فلسفی غرب و اسلام پرداخته شده است. مساله آزادی بیان و عقیده در حقوق داخلی و قوانین اساسی کشورها و نیز در قواعد بین المللی مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاقین مطرح گردیده است. در حقوق بین الملل نیز آزادی بیان و عقیده دارای جایگاه می باشد و موادی از اعلامیه حقوق بشر و میثاقین به آن اشاره دارد. آزادی عقیده و آزادی بیان از یکدیگر جدا و تفکیک ناپذیر نیستند زیرا فکر و اندیشه بدون سخن و بدون ابراز آن ارزشی ندارد. فکر جزء مکنونات باطنی و پنهانی بشر و در نهان خانه دل اوست و ما را به آن دسترسی نیست و آن وقتی شکل پیدا می کند که به گونه ای از راه گفتار، نوشتار، رفتار و غیره در عالم خارج ابراز و ظاهر شود و تا این حد آزاد و درخور احترام است و منطقا و قانونا نباید مانع آن شد ولی آنجا که فکر جنبه مجرمانه به خود بگیرد یعنی مخل نظم عمومی، امنیت ملی، اخلاق حسنه و حقوق و آزادی های دیگران شود منطقا قابل تحمل و درخور احترام نخواهد بود.

آزادی بیان، مکاتب بشری، دیدگاه اسلام ، اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاقین.