مهسا جوادی نوده - استادیار گروه معماری و فنی، مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندوآب، دانشگاه ارومیه،ارومیه، ایران.
مهرداد سرابی - گروه مهندسی مکانیک، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

معماری بومی برگرفته از نوآوریهای محیطی ، اجتماعی و اقتصادی است . در واقع معماری بومی بوسیله دانش و تجربیات محلی ، سعی در ایجاد هماهنگی بین محیط و ساختمانها دارد. از این رو توجه به اصول پایدار مسکن بومی در آن به سبب کارایی انرژی حائز اهمیت است . لذا که ساختمانها یکی از بزرگترین آسیب زنندگان به محیط زیست هستند. براین اساس هدف این پژوهش علاوه بر شناسایی راهکارهای برگرفته از معماری بومی ، ارائه راهحلهای از طراحی بومی برای مقابله با مشکلات اقلیمی و محیطی است . بررسی این عوامل در سه نمونه از خانه های تاریخی اردبیل که در دورههای زمانی مختلف ساخته شده اند با استفاده از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی انجام می گیرد. اطلاعات مورد نیاز از طریق روش های مطالعات اسنادی، مصاحبه ، مشاهده و بررسی های میدانی استخراج شده است . شناسایی ویژگی های معماری بومی در نمونه ها با توجه به تکنیکهای ساخت و طراحی ، نوع پلان، جهت گیری و راهحلهای مبتکرانه از سازمان فضایی مورد نیاز برای آسایش و رفاه ساکنان مورد بررسی قرار می گیرد. به نحوی که در عناصر ساخت با لحاظ تکنولوژی سنتی از عایق در دیوارها و سقف بهره برده اند یا در توجه به اندازه دهانه پنجرهها و سه پوش بودن آنها، استفاده از اثرات گلخانه ای در فضاهای اصلی ، تفکیک فضاهای زمستاننشین و تابستاننشین ، وجود مفصل های ارتباطی و ... از راهکارهای کارایی انرژی در معماری بومی این منطقه است .

معماری بومی ، کارایی انرژی، خانه های تاریخی ، شهر اردبیل .