روح الله حق جویان - دانشجوی دوره دکتری باغبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
بهزاد قره یاضی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی
محمد صانعی شریعتپناهی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

گردو متعلق به خانواده گردوسانان (Juglandaceae) میباشد. جنس ژوگلانس، شامل 21 گونه بومی آسیا، اروپای شرقی و آمریکای شمالی، جنوبی و مرکزی است که در بین این گونهها، گردوی ایرانی (Persian Walnut) به خاطر میوه خوراکی آن اهمیت تجاری دارد. در این تحقیق، 138 ژنوتیپ گردوی ایرانی از توده تویسرکان و چهار کلکسیون کرج، شاهرود، ارومیه و مشهد با اندازهگیری 38 صفت مرفولوژیک مورد ارزیابی قرار گرفتند.گروهبندی ژنوتیپهابر اساس صفات مورد مطالعه با استفاده از تجزیه خوشهای انجام گرفت. تجزیه واریانس یکطرفه دادهها، اختلاف معنیداری را بین ژنوتیپهای مناطق مختلف برای کلیه صفات مورد مطالعه بهغیر از صفت متوسط وزن 10 مغز نشان داد. مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون دانکن نشان داد که ژنوتیپهای توده تویسرکان ومشهد به ترتیب با 49/22 و 53/04 در صد بیشترین مغز را داشتند. توده تویسرکان با داشتن میزان چربی و میزان پروتئین بالا دارای میوه مطلوب تری در کل بودند. بر اساس کلیه دادههای مرفولوژیک ژنوتیپهای مورد مطالعه به 5 کلاستر دستهبندی شدند. تعیین بهترین محل برش دندروگرام و یا تعیین تعداد مطلوب خوشه بر اساس تجزیه تابع تشخیص انجام وژنوتیپها به پنج گروه مطابق محل جمع آوری آنها گروهبندی شدند. تجزیه به مولفههای اصلی با استفاده از ماتریس فاصله اقلیدسی که در تجزیه کلاستر استفاده شده بود انجام گردید و دو مولفه اصلی اول، بطور تجمعی 99/87% کل تغییرات دادههای اولیه را توجیه کردند. نمایش دو بعدی ژنوتیپها بر اساس دو مولفه اصلی الگوی مشابه تجزیه کلاستر بوجود آورد.

گردو، تنوع ژنتیک، ارزیابی مرفولوژیک،تجزیه کلاستر