مصطفی مطبعه چی - کارشناس ارشد رشته عرفان و تصوف

آنچه از مفهوم «تصوف» در پاره شرقی جهان اسلام به ذهن متبادر می شود، عبارت است از فرد یا افرادی که در پی سیر و سلوک معنوی، دنیا و مافیها را وانهاده و بدور از اجتماع، در گوشه ای به تهذیب نفس مشغول اند؛ اما همین اصطلاح در خطه غربی جهان اسلام، یعنی شمال آفریقا، ماجرایی دیگر دارد و مفهوم جهاد و درگیری و دخالت در سیاست و اجتماع از آن فهمیده می شود. از جمله طریقت های مهم و فعال در دوره معاصر در کشور مغرب طریقت عدل و احسان است. ویژگی برجسته این طریقت جمع دو پدیده به ظاهر ناسازگار تصوف و سیاست است. طریقت عدل و احسان با الهام از آموزه های تصوف، جنبشی سیاسی را بنیان نهاده است که هم اکنون یکی از مهم ترین گروه های سیاسی اسلامی مغرب به شمار می رود. جهت شناخت بهتر این جنبش صوفیانه اسلام گرا، نخست به اختصار بر چگونگی ورود تصوف به خطه غرب اسلامی، به ویژه مغرب، درنگی می نماییم و پس از اشاره ای به طریقه بودشیشیه به بررسی احوال و اندیشه های پیر «طریقت عدل و احسان» می پردازیم و در فرجام آموزه ها و تعالیم صوفیانه و در عین حال اجتماعی این طریقه را برمی رسیم.

طریقت عدل و احسان, تصوف, سیاست, مغرب, اسلام گرایی