هند عماد الرحمن الهندی - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران- سازه های هیدرولیکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
علی خوش فطرت - - استادیار گروه عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
محمدرضا فدایی تهرانی - استادیار و عضو هیات علمی پژوهشگاه نیرو تهران، ایران

آبشکن ، سازه ای است که به منظور کنترل نرخ انتقال رسوب ساحلی ، جلوگیری از فرسایش ساحل یا جلوگیری از ورود امواج و رسوب به مسیر رودخانه و کانالهای منتهی به دریا ساخته می شود. آبشکن ها با شکل و نماهای مختلف در سطح افق شامل انواع مستقیم ، مستقیم با دماغه گرد، تی شکل (T) ، ال شکل (L) چوگانی یا قلاب شکل یا چنگکی چوگانی معکوس و باله ای ، مثلثی و مستطیلی در مسیر جریان می باشد. هدف از این مطالعه مقایسه شرایط هیدرولیکی جریان در حالت وجود آبشکن مثلثی و مستطیلی می باشد. بر این اساس صفحات مثلثی و مستطیلی به ارتفاع ۱۵ سانتیمتر و عرض و قائده ۲۰ درصد عرض کف کانال در مسیر جریان آب در کانال نصب گردید و پس از آن در دبی های مختلف به اندازه گیری سرعت و عمق جریان و تنش بررشی در کانال پرداخته شد. دادههای آزمایشگاهی سرعت سه بعدی جریان و نرم افزار تکپلات الگوهای جریان اطراف صفحات مثلثی و مستطیلی ترسیم گردید. بر اساس نتایج بدست آمده، سرعت طولی جریان در محل وسط فلوم درحالت مستطیلی و در عمق ۵/۲ سانتیمتری نسبت به صفحه مثلثی در همین عمق به میزان حدود ۵۴/۱ برابر بیشتر است . این در حالیست که در صفحه مستطیلی در نزدیکی کف ، سرعت متوسط طولی جریان کمتر از سرعت متوسط طولی در عمق ۱۴ سانتیمتری است و سرعت ماکزیمم رخ داده در عمق ۱۴ سانتیمتری به میزان حدود ۱۳ درصد افزایش یافته است . بعلاوه ناحیه پشت سازه در حالت مثلثی نسبت به مستطیلی کمتر تحت تاثیر قرار گرفته و ناحیه ماندابی کاهش می یابد.

آبشکن مثلثی ، آبشکن مستطیلی ، سرعت جریان