مرضیه رسولی - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا ، همدان
حمید سپهردوست - استاد اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا، همدان
سید احسان حسینی دوست - استادیار اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا، همدان

در چند دهه گذشته، اثر زیان‎بار وابستگی دولت‎ها به درآمد منابع فراوان نفتی در اقتصاد کشورهای درحال‎توسعه مورد توجه زیادی قرار گرفته است؛ بهطوری‎که بحث در مورد نتایج آن ازجمله این موضوع مطرح شده است که ثروت منابع فراوان نفتی می‎تواند بر حاکمیت و وضعیت دموکراسی یک کشور تاثیر منفی بگذارد. ناکارآمدی سیاسی و اقتصادی معروف به «نفرین نفت» نشاندهنده یک پدیده پیچیده و ساختاری است که به‎طورعمده ناشی از مدیریت یا سرمایه‎گذاری ضعیف درآمدهای نفتی توسط دولت‎های کشورهای تولیدکننده نفت است.هدف از این پژوهش، بررسی مقایسهای رابطه درآمدهای نفتی و درآمدهای مالیاتی بر دموکراسی در کشورهای وابسته به نفت با درآمد متوسط و کشورهای وابسته به نفت با درآمد بالا با استفاده از رویکرد گشتاورهای تعمیم‎یافته سیستمی (SYS−GMM) است. برای این منظور داده‎های مرتبط با متغیر وابسته دموکراسی و متغیرهای مستقل، درآمدهای نفتی، درآمدهای مالیاتی، رشد اقتصادی، تولید ناخالص داخلی سرانه و جمعیت برای ۱۰ کشور با درآمد بالای نفتی و ۲۱ کشور با درآمد متوسط نفتی شامل ایران طی سالهای ۱۹۸۰ الی ۲۰۱۸ تجزیه‎وتحلیل شد. بهطورخلاصه، نتایج مطالعه و تخمین مدل نشان داد که با افزایش درآمدهای نفتی و مالیاتی در کشورهای با درآمد بالای نفتی، سطح دموکراسی بهبود یافته است؛ درحالی‎که برای کشورهای با درآمد متوسط نفتی، افزایش درآمدهای نفتی و مالیاتی به کاهش سطح دموکراسی منجر و پدیده نفرین نفت تایید می‎شود.

دموکراسی, درآمدهای نفتی, درآمدهای مالیاتی, کشورهای نفت‎خیز, روش گشتاورهای تعمیم‎یافته سیستمی (GMM)