سید داود نصراله پور شیروانی - استادیار، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران
محمد اسماعیل مطلق - استاد، متخصص اطفال، گروه اطفال، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران
محمد شریعتی - دانشیار، پزشکی اجتماعی، گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
پری حاجی سیدعزیزی - کارشناس ارشد، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس، معاونت بهداشت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهران، ایران

مقدمه: برنامه استراتژیک با شناسایی و تحلیل دقیق، عمیق و گسترده محیط داخلی و خارجی، بستر مناسبی را برای بهبود عملکرد سازمانی فراهم می کند. این مطالعه به منظور تدوین و عملیاتی شدن برنامه استراتژیک در دانشگاه های علوم پزشکی کشور صورت گرفت.روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت تحلیلی- مقطعی در سال ۹۲-۱۳۹۱ انجام گردید. جامعه پژوهش، معاونت بهداشتی ۱۳ دانشگاه علوم پزشکی کشور بود که به صورت سهمیه ای و تصادفی منظم انتخاب شد. در دانشگاه های منتخب، همه مدیران و کارشناسان به صورت سرشماری مورد پرسشگری قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها، پرس‍‍ش نامه محقق ساخته شامل ۸ سوال فردی و سازمانی و ۶ سوال در زمینه تدوین، اجرا، ارزیابی و اثربخشی برنامه استراتژیک بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون های مرتبط آماری و با سطح معنی داری ۰۵/۰ > α در نرم افزار SPSS  تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: از نظر ۲۶۷ مدیر و کارشناس مورد مطالعه، از ۵ نمره کل، سطح مشارکت گرفت‍ ن مدیران و کارشناسان در تدوین برنامه استراتژیک ۴/۱ ± ۹/۲، سطح اطلاع رسانی محتوا و اهداف برنامه استراتژیک ۳/۱ ± ۸/۲، سطح توجیه نمودن مدیران و کارشناسان ۲/۱ ± ۶/۲، سطح هم راستایی برنامه عملیاتی با برنامه استراتژیک ۲/۱ ± ۲/۳، سطح ارزیابی و اصلاح برنامه استراتژیک ۰/۱ ± ۳/۲ و سطح اثربخشی برنامه استراتژیک ۱/۱ ± ۵/۲ بود. بین سطح تدوین، اجرا، ارزیابی و اثربخشی برنامه استراتژیک و تیپ بندی دانشگاه ها تفاوت آماری معنی داری وجود داشت (۰۵/۰ > P).نتیجه گیری: سطح هم راستایی برنامه عملیاتی با برنامه استراتژیک در حد متوسط و بقیه موارد پایین تر از حد متوسط به دست آمد. بنابراین، پیشنهاد می شود که در بازنگری بعدی برنامه استراتژیک، برنامه های مداخله ای طراحی و اجرا گرددواژه های کلیدی: برنامه استراتژیک؛ ارزیابی؛ اثربخشی؛ دانشگاه