لیلا خلیلی - استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، آذربایجان شرقی، ایران

مقدمه: جنبش دسترسی آزاد یکی از بهترین روش های تسهیل جریان اطلاعات است. یکی از نمودهای این جنبش،نشریات دسترسی آزاد می باشند. باوجود نگرش مثبت جامعه علمی به دسترسی آزاد، به نظر می رسد تعداد پژوهشگرانی که مایل به استفاده از نشریات دسترسی آزاد برای انتشارمقاله خود هستند، در مقایسه با نشریات دسترسی بسته محدود می باشد. هدف این پژوهش شناسایی موانع انتشار مقاله درنشریات دسترسی آزاد، از دیدگاه پژوهشگران حوزه پزشکی بود.روش بررسی: این پژوهش کاربردی و از دسته مطالعات  پیمایشی  بوده است. جامعه آماری، اعضای هیات علمی دانشکده های پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی کشور و حجم نمونه ۳۶۷ نفر بود. این مطالعه در دوره زمانی ۱۳۸۶تا ۱۳۹۱ انجام شده است. ابزار گردآوری داده، پرسشنامه محقق ساخته بود. پایایی دوازده گویه استفاده شده در این مطالعه بر اساس Alpha Cronbach۸۵۹/. بود. روایی سوالات به روش Test-retest در جامعه مورد مطالعه و نیز نظرات افراد صاحب نظر در حوزه دسترسی آزاد ارزیابی شد.در سطح آمار توصیفی  از درصد و میانگین و در سطح آمار استنباطی از ضریب همبستگی Pearson استفاده شد. برای تحلیل داد ها از نرم افزار SPSS ۱۷ استفاده شد.یافته ها: با توجه به یافته ها، اکثریت ۷۶ درصدی پاسخگویان، دریافت هزینه انتشار در نشریات دسترسی آزاد را یک مانع عمده برای عدم انتشار در این نشریات معرفی نمودند. اکثریت پاسخگویان تاثیر منفی انتشار مقاله در نشریات دسترسی آزاد را بر پیشرفت حرفه ای و همچنین تاثیر منفی عدم تمدید کارت های اعتباری بین المللی را موانع مهمی برای انتشار مقاله در این نشریات ندانستند. یافته های حاصل از ضریب همبستگیPearsonنشان داد که رابطه معنی دار و منفی (p=۰/۰۵، r=-۰/۱۳۰) بین موانع انتشار و تجربه انتشار پژوهشگران وجود دارد.نتیجه گیری: در میان موانع مذکور، دریافت هزینه انتشار از نویسنده، مهمترین مانع برای انتشار مقاله در مجلات دسترسی آزاد معتبر محسوب می شود.  همچنین افزایش تجربه انتشار پاسخگویان، می تواند تاثیر موانع انتشار را کاهش دهد.

پزشکی, دانشگاهها, نشریات دسترسی آزاد, هیات علمی