مرتضی صدیقی فرد - دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

در دوران قاجار، نوعی از نقاشی با عنوان پیکرنگاری درباری با مختصات زیباییشناس ی جدید پدیدار شد که انفصالی از سنت نگارگریایرانی را به همراه داشت. این سنت جدید، در نمایش واقعیت، متفاوت از گذشته عمل م یکرد که بیشتر شبیه به واقعنمایی عکاسانهبود. پژوهش حاضر با ترسیم نمایی تاریخی از نقاشی پیکرنگاری دربار ی و عکاسی قاجار، تاثیر زیباییشناسی عکاسانه را بر واقع نماییپیکرنگاری دربار ی بررس ی میکند و آن را بر اساس نظریه وانمایی بودریار مطالعه مینمای د . برای رسی دن به پاسخ پژوهش از روشتوصیفی و تحلیلی استفاده شده و شیوهی دستیابی به اطلاعات، با استناد به منابع کتابخانه ای و براساس مطالعات نظری بوده است. بابررسی انجام گرفته میا ن عکاسی دوره قاجار و نقاشیها ی بنای صارمالدوله این نکته مشخص شد که عکاسی با ورودش به ایران درزمینه شبیه سازی و واقع نمایی بسیار موثر بوده است. شباهت ها ی نقاشی های این بنا با مختصات زیبایی شناس ی عکاسانه در ارائهشبیه سازی و مفاهیم، بسیار حائز اهمیت بوده و نشان دهنده آن است که هنرمندان برای رسیدن به شباهت ظاهری عکس و نقاشیبر پایه واقع گرایی تلا ش کردند و تفاوت ها را به حداقل رساندند. در نهایت از منظر نظام سه گانه بودریار چنین نتیجه شد کهنقاشی ها ی پیکره نگاری درباری ، به طور خاص آثار بنای صارمالدوله در مرحله آغاز مدرنیته تولید شده اند و به زعم بودریار به مرحله یتولید، تکثیر و شبیه ساز ی تعلق دارند. هنرمند برای رسیدن به این شبیه سازی از تکنیک ها ی چاپ و عکاسی کمک گرفته است و ازنظر مفهومی نیز، حضور واقعیت و سوژه به طور توامان وجود داشته و در آخر به کمرنگ شدن رابطه ی واقعیت و سوژه منتج شده است.

پیکرنگاری درباری، عکاسی قاجار، نظریه وانمایی، بودریار