زهره حسنی - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر. دانشگاه پیام نور تهران

زبان هنر، امکان و فرصت اندیشیدن برای تحلیل کردن و فهمیدن لایه های آشکار و پنهان واقعیات سیاسی،فرهنگی، اجتماعی است. نقش معماری و هنرهای تجسمی در هویت بخشی به جامعه، اساسی و بی بدیل است ومی تواند هویت تاریخی و تمدنی را نیز شکل دهد. خیل عظیم هنرهای دستی، از سفال و فلز تا چینی و سنگ ونیز بافتنی ها، از لباس تا فرش، همه و همه، هویت بخش ابزارهای زندگی اند. هویتی که از طرفی بازتابنده فرهنگمردم و از طرفی پیش برنده و مروج آن است. کارکرد مهم هنرها ملی و بومی هر ملت، معنابخشی به زندگیاست. دمیدن روح انسانی در اشیا و خلق طبیعتی نو در جهت زندگی خاص انسان است. خلقی که سعی می کنداشیا و دیگر اجزای طبیعت را به سوی حیات انسانی ارتقا بخشد و روحی واحد را در کالبد آنان بدمد. در طولتاریخ به منظور انتقال ایده ها، اندیشه ها، خلاقیت ها و هنرهای مختلف، انسان ها کوشیده اند با الهام از طبیعتو یا بهره گیری از این نعمت خدادادی به نوعی زندگی را برای خود و هم زیستانشان راحت و زیباتر و خوشایندترنمایند. استفاده از دو عنصر نور و رنگ در بیشتر هنرهای ایرانی از جمله این نعمت ها است که هنرمندان ایرانی،قبل و بعد از ظهور اسلام از آنها به بهترین و کامل ترین شکل ممکن بهره گرفته و صحنه هایی بی بدیل در برگبرگ تاریخ این سرزمین و تمدن جهانی آفریده اند. در پژوهش توصیفی تحلیلی حاضر، پژوهشگر کوشیده استبه جایگاه نور و رنگ در هنرهای ایرانی- اسلامی، با تاکید بر معماری ایرانی- اسلامی بپردازد. نتایج این پژوهش نشان داد همان گونه که هنرمندان معمار ایرانی در ادوار پیشین، با استفاده بجا و علمی از دو عنصر نور و رنگتوانسته اند فضای زندگی افراد جامعه را به بهترین صورت ممکن بیارایند، معماران امروزی نیز قادرند این شیوهرا سرلوحه طراحی و معماری خود قرار دهند.

نور، رنگ، هنر، ایران اسلامی، معماری