احسان پورحسین - دانش آموخته حوزه علمیه و کارشناس ارشد حقوق عمومی

یکی از مباحث مهم در فلسفه سیاسی هر مکتب، مبنای اطاعت از حاکم است. در این جا این پرسش مطرح می­شود که «مبنای اطاعت از حاکم» چیست؟ بر چه اساس و مبنایی، اطاعت از حاکم، مشروع است؟ و این که چرا مردم باید از فردی به نام حاکم، اطاعت کنند؟ حاکم، بر چه مبنایی از مردم، انتظار اطاعت دارد؛ به گونه­ای که اگر از اوامر او یا قوانین اجتماع، سرپیچی کنند، مستحق سرزنش و مجازات هستند؟ پاسخ این سوال، بر اساس مبانی فکری و اعتقادی هر مکتب سیاسی، متفاوت است. در  مکتب اسلام - که همه چیز از خداوند نشات میگیرد سلطه یکی بر دیگری، جز این که از سوی خداوند باشد، منشا و مبنای دیگری ندارد و تنها خداوند، نقش قانون­گذار و ارائه دهنده راه سعادت و کمال بشر را بر عهده دارد و اوست که صلاحیت قانون­گذاری و جعل ولایت را داراست. در این مکتب، ولایت و حکومت، حق و امتیاز نیست، بلکه تکلیف و مسئولیت است. در این نوشتار، قصد داریم تا به مبانی اطاعت از حاکم در اندیشه سیاسی شیعه بپردازیم.

حاکم, اوامر حکومتی, اسلام, مکتب تشیع, اندیشه سیاسی, اطاعت, حق حاکمیت