مرتضی بحرانی - دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

عمدتآ گفته می شود که اندیشه سیاسی شیعه بر محور عدالت و اندیشه سیاسی اهل سنت بر محور امنیت متمرکز است. اما بررسی و کاوش در متون سیاسی اهل سنت، این نکته را آشکار می کند که عدالت دغدغه خاطر اندیشوران اهل سنت هم بوده است. مقاله حاضر می کوشد دلالت مفهوم عدالت و امنیت را در این اندیشه، تحلیل محتوایی کند و آن را برجسته سازد. یافته ها حاکی از آن است که در اندیشه ایرانشهری نیز عدالت دارای اهمیت است، اما منظور از این عدالت در واقع همان امنیت حاکم و حکومت است؛ به عبارت روشن، وقتی گفته می شود حاکم باید عادل و رعیت باید مامون باشد، بدین معنا است که حاکم باید مامون و رعیت باید عادل باشد و عدالت رعیت هم به معنای مطاوعت و اطاعت امر سلطان در اوامر و نواهی اوست. و در نتیجه واضح است که این عدالت هم مربوط به دوران استقرار و تثبیت قدرت است و حاکم در فرایند رسیدن به قدرت نیازی به عدالت ندارد؛ زیرا اساسآ مفهوم عدالت و استیلا به یک جا ختم نمی شوند.

اندیشه سیاسی اهل سنت, اندیشه سیاسی ایرانشهری, عدالت, امنیت, حاکم, رعیت