علی اکبری معلم - دانش آموخته حوزه علمیه قم و استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری

کتاب «عرفان و سیاست» شامل یک مقدمه و هفت فصل می باشد. در مقدمه پس از طرح سوال اصلی و نحوه تدوین کتاب، گزارش مختصری از محتوای متن نیز ارائه شده است. نویسنده در پاسخ به این سوال که آیا نگاه عرفانی اندیشمندان به انسان و جهان، در اندیشه سیاسی و اجتماعی آنان تاثیر گذار است و در صورت مثبت بودن، تاثیر آن چگونه می باشد، می گوید: وجه مشترک همه نظرها و تحلیل های مختلف به ویژه در سده اخیر در پاسخ به سوال مذکور، این است که عرفان در عرصه سیاست تاثیر گذار است؛ البته نظرهای آنان در نحوه تاثیر عرفان بر اندیشه سیاسی و اجتماعی مختلف می باشد. نویسنده کتاب را به هفت فصل تقسیم کرده و در هر فصل، نخست به یکی از تحلیل ها در قالب یک نظر اشاره نموده و سپس به نقد و بررسی آن پرداخته است. ایشان قبل از این که به بررسی دیدگاه ها بپردازد، وجه مشترکی را برای همه آنها بیان می کند که در واقع، مبنایی برای نقد و بررسی نظریه های دیگران به شمار می آید. وجه مشترک همه گروه های مختلف اجتماعی این است که آنان به تناسب عملکرد و جهت گیری فرهنگی و اجتماعی خود، با واقعیت تاثیر عرفان بر اندیشه سیاسی و اجتماعی که در فرهنگ جامعه وجود دارد، مواجه شده اند. بنابراین، بسیاری از تحلیل ها و نظریه های ارائه شده بیش از آن که برخاسته از دغدغه حقیقت باشد، به خاطر نیازهای اجتماعی تحلیل گران و نظریه پردازان برای مواجهه با این واقعیت بوده است و به همین دلیل، اغلب تحلیل ها و نظریه های گروه های مختلف بدون آشنایی آنان با متون، مبانی و اصطلاحات عرفانی، و بیشتر با نگاه بیرونی محض آن هم به قصد عمل و کنش اجتماعی تحلیل گران بیان شده است. در واقع، این وجه مشترک به عنوان مفروض نویسنده در طرح نظریه ها و نقد و بررسی هر یک از آنها می باشد. اینک مطالب هر یک از فصول به اختصار معرفی می شود.