حافظ مهدنژاد - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه سیدجمال الدین اسدآبادی، اسدآباد، ایران.
احمد زنگانه - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

امروزه توسعه شهرهای دانش ­بنیان به یکی از راهبردهای توسعه فراگیر و یکی از موثرترین پارادایم های شهرهای پایدار آینده تبدیل و هزاره جدید به نام عصر شهرهای دانش ­بنیان نام­گذاری شده است. با وجود این، تولید فضا در شهرهای دانش ­بنیان، الزامات خاص خود را دارد. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر، واکاوی تولید فضا و شکل­گیری پهنه­ های دانش بنیان با استفاده از نظریه هنری لوفور است. پژوهش حاضر از نوع نظری-بنیادی و روش آن، توصیفی-تحلیلی است. هستی­ شناسی پژوهش حاضر، ترکیبی از عوامل فیزیکی، ذهنی و زیسته و شناخت شناسی آن تاویلی و تفسیری است. نتایج پژوهش نشان­ دهنده آن است که بر اساس نظریه هنری لوفور، تولید فضا در شکل فیزیکی (تبدیل منطقه بندی محدوده از «۲۲ ای» (صنعتی) به «۲۲ ات ساین­» (فعالیت های بهره ­ورانه جدید دانش بنیان)؛ ایجاد پهنه­ای بر مبنای کاربری ترکیبی، تنوع، فشردگی و تراکم شهری؛ ایجاد خوشه­ های مختلف مشتمل بر انرژی، رسانه، فناوری اطلاعات و ارتباطات و فناوری پزشکی و راه ­اندازی سامانه ات ساین ۲۲ کارآفرینان؛ بارسلون اکتیوا، مرکز رشد بارسلون و پالتفرم ­های لندینگ ات ساین ۲۲، ذهنی (انطباق بافت جدید با اقتصاد جدید؛ جذاب نمودن فضا برای جذب نخبگان، انعطاف­پذیری بلند­مدت و تضمین پایداری در آینده؛ نقش برنامه ­ریز و تسهیل ­بخش دولت و شهرداری؛ سابقه شهر بارسلونا در زمینه کاربست کاربری ترکیبی و صنایع خلاق) و زیسته (ساختمان مدیاتیک به عنوان مرکز ارتباطی و نقطه ملاقات برای مشاغل، دانشجویان، کارآفرینان، مراکز تحقیق و توسعه و موسسات فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ ترویج رویداد برکفست آپدیت ات ساین ۲۲ جهت ایجاد ارتباط متقابل بین جامعه متخصصان و ایجاد احساس تعلق به مکان؛ اجرای برنامه ­هایی مانند منطقه دیجیتال جهت آشنا نمودن پدربزرگ ­ها و مادربزرگ­ ها و والدین منطقه با برنامه ­های آموزشی دیجیتال؛ تاسیس پردیس شهر هوشمند، جهت ایجاد فضای جدیدی برای نوآوری شهری از طریق گردهم آوردن شرکت ها، موسسات، دانشگاه­ ها و مراکز تحقیقاتی فناوری اطلاعات و ارتباطات، اکوسیستم ­های نوآوری و برنامه ­ریزی شهری) در پهنه های دانش ­بنیان اتفاق افتاده است.

تولید فضا, فضای فیزیکی, فضای ذهنی, فضای زیسته, پهنه های دانش بنیان