ملیحه شادی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
نوشین پیمان - دانشیار آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
علی تقی پور - دانشیار اپیدمیولوژی ، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
هادی طهرانی - استادیار آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

مقدمه: بر اساس پژوهش های گوناگون دانشجویان در زمان تحصیل استرس زیادی را متحمل می­شوند. استرس تحصیلی اگر شدت یابد یا ادامه پیدا کند، در زمینه سلامت روانی و بهزیستی، مشکلاتی را ایجاد می­کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل پیش­بینی کننده وضعیت استرس تحصیلی و عوامل موثر بر آن در بین دانشجویان بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده انجام شد.روش­کار: جامعه آماری این مطالعه توصیفی-تحلیلی تمام دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ بودند که تعداد ۳۲۰ دانشجو به صورت تصادفی انتخاب شدند. جهت جمع­آوری اطلاعات، از پرسش­نامه­های مشخصات فردی، استرس تحصیلی گادزلا و محقق­ساخته بر اساس نظریه رفتار برنامه­ریزی شده که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت، استفاده شد. داده­ها با استفاده از نرم­افزار SPSS نسخه­ی ۱۶و آزمون های آماری تحلیل گردیدند.یافته­ها: استرس تحصیلی با جنسیت (۰۵/۰>P)  و مقطع تحصیلی (۰۰۱/۰>P)  ارتباط معنی­داری داشت. بر اساس نتایج ضریب هبستگی اسپیرمن، آگاهی (۰۰۱/۰>P، ۲۰۱/۰=r) با استرس تحصیلی، ارتباط مثبت معنی­دار و هنجارهای انتزاعی (۰۵/۰>P، ۱۷۷/۰- =r) و کنترل رفتاری درک شده (۰۰۱/۰>P، ۲۶۱/۰-=r) ارتباط معکوس معنی­دار داشتند. هم­چنین نتایج رگرسیون نشان داد که نظریه­ی رفتار برنامه­ریزی شده در مجموع، ۱۴/۷ درصد واریانس استرس تحصیلی را در بین دانشجویان پیشگویی می­کرد که از بین آن­ها آگاهی و کنترل رفتاری درک شده تاثیر معنی­دار داشتند (۰۰۱/۰>P).  نتیجه­گیری: نتایج این پژوهش پیشنهاد می­کند که استفاده از نظریه رفتار برنامه­ریزی شده در مداخلات آموزشی با تمرکز بر سازه کنترل رفتاری درک شده در استرس تحصیلی می­تواند نتایج موثری به همراه داشته باشد.

استرس تحصیلی, دانشجویان, نظریه رفتار برنامه ریزی شده