شیدرخ سادات حبیب زاده - کارشناس ارشد توسعه روستایی، دانشگاه تهران
هوشنگ ایروانی - استاد دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران
خلیل کلانتری - استاد دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران

موضوع توسعه اجتماعی گفتمانی است که اندیشمندان علوم اجتماعی از اواخر قرن بیستم تاکنون به آن توجه کرده اند. هر جامعه ای که در جهت توسعه اجتماعی تلاش می کند، باید به گونه ای برنامه ریزی کند که با شناخت درست،عوامل پیش برنده تقویت و عوامل بازدارنده تضعیف شوند. تحقیق حاضر، با هدف دستیابی به درکی عمیق از توسعه اجتماعی در روستاهای شهرستان کرج، به روش پیمایشی، توصیفی، تحلیلی انجام شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۱۲۴ نفر تعیین شدکه برای اطمینان بیشتر ۱۵۰ نفر انتخاب شد. این تعداد(۶۳۵۴نفر) از بین جامعه آماری مردان و زنان عضو خانوار کشاورزان ساکن روستاهای شهرستان کرج، انتخاب شدند. برای انتخاب روستاها از روش نمونه گیری چندمرحله ای و برای انتخاب افراد از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه ای که روایی آن بر اساس نظرخواهی از کارشناسان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ (بالای ۷/۰) به تایید رسید، جمع آوری و با استفاده از نرم افزار spss و تکنیک تحلیل عاملی تحلیل شد. بر اساس نتایج تحلیل عاملی، عوامل پیش برنده توسعه اجتماعی محیط زیست (۱۷/۱۶%)، حمل ونقل (۳۷/۱۰%)، اشتغال زنان (۶۶/۹%)، ارتباطات (۵۳/۹%)، همبستگی اجتماعی (۶/۸%)، روابط خانوادگی (۶۹/۷%)، درخواست کمک از دیگران (۲۴/۶%)، و علاقه به کار (۶۹/۵%) شناخته شد و در مجموع ۹۷/۷۳ درصد از واریانس کل را تبیین کرد. عوامل بهداشت سنتی (۳۶/۱۴%)، عدم احساس نیاز به آموزش (۹۲/۱۱%)، عدم احساس امنیت (۲۵/۱۱%)، بی اعتمادی به دیگران (۱۰%)، خوداتکایی منفی (۸۴/۹%)، و درون گرایی (۱۱/۸%) جزء عوامل بازدارنده توسعه اجتماعی شناخته شد و ۵۱/۶۵ درصد از واریانس کل را تبیین کرد.

تحلیل عاملی, توسعه اجتماعی, شاخص های اجتماعی, شهرستان کرج, عوامل پیش برنده و بازدارنده