فضیله دادورخانی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران و عضو قطب علمی برنامه ریزی روستایی
حمید زمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی توریسم دانشگاه تهران
مجتبی قدیری معصوم - استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران
اسمعیل عاشری - رئیس گروه فنی و اجرایی دفتر نظارت و ارزیابی امور عمرانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی

گردشگری خانه های دوم یکی از الگوهای مهم گردشگری در نواحی روستایی است که بر فضای روستایی در ابعاد مختلف، به ویژه کالبدی فیزیکی، تاثیر مثبت و منفی دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی پیامدهای کالبدی فیزیکی گردشگری خانه های دوم و روش تحقیق توصیفی تحلیلی بود. داده ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شد و روایی آن به صورت صوری و پایایی آن با آلفای کرونباخ ۸۰/۰ به تایید رسید. همچنین داده ها با بهره گیری از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری تجزیه و تحلیل شد. جامعه آماری تحقیق شامل چهار روستای دهستان برغان، با ۵۵۰ نفر جمعیت، است. نمونه ها (۱۵۰ N=) با استفاده از فرمول کوکران از بین مردم روستا به صورت تصادفی انتخاب شدند. معماری خانه های روستایی با کارکردهای مختلف آن ها تناسب دارد؛ مثل کارکرد اتاق، انبار، محل خشک کردن محصولات باغی، آغل حیوانات، و ... در حالی که خانه های دوم فقط کارکرد استراحتی و تفریحی دارند. این الگو عمدتا بر سبک معماری خانه های ساکنان نیز تاثیر گذاشته، موجب کاهش فضاهای معیشتی درون بافت خانه های آنان شده، و ساختاری نامتناسب با کارکرد روستا به وجود آورده است. یافته ها بیانگر آن است که در دهه های اخیر با پیامدهای کالبدی گوناگون مانند تغییر کاربری باغات و مزارع، بافت سنتی مسکن روستا، کاهش دسترسی ساکنان به زمین های مسکونی، معماری ناهمگون با محیط همراه بوده و منجر به بروز ناهماهنگی در چهره و ساختار محیطی آن شده است.

آثار کالبدی فیزیکی, دهستان برغان, گردشگری خانه های دوم, گردشگری روستایی, نواحی روستایی