ابوالفضل تقی پور - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
صبری جلیلیان - دانشجوی دکتری خوارزمی
افسانه قاسم پور - کارشناسی ارشد دانشگاه خوارزمی

«مکتب دیوان»، آغاز گر یکی از جنبش های ادبی معاصر است که در پیشبرد و متحول ساختن جریان نقد ادبی در جهان عرب، سهم بسزایی داشته است. بررسی دید گاههای نقدی بنیانگذاران این مکتب، نشان از نگاهی نوین، جسورانه و جریان ساز دارد که بدون کناره گرفتن از میراث عظیم عربی در مقوله نقد ادبی، در صدد نوسازی و تلفیق آن با دستاورد های جهانی در این زمینه است.در این مقاله، چند شیوه اصلی نقد ادبی با آراء نقدی «ابراهیم عبدالقادر المازنی» تطبیق داده شد. حشو، تکرار، غلو، عدم وحدت عضوی، فساد معنا، سرقت و مناسبت گرایی، از جمله مواردی است که مازنی در نقد آثار شاعران و نویسندگان قدیمی و معاصران خود به آنها پرداخته است. اگر چه آراء نقدی مازنی را اغلب می توان با نقد «متکامل» منطبق دانست، اما برخی شیوه های نقدی در برخی آثار او نمود بیشتری دارند. مازنی در نقد آثار مصطفی لطفی منفلوطی، عبدالرحمن شکری و حافظ ابراهیم، بیشتر به نقد فنی لغوی و نقد تاریخی متمایل است و در بررسی و نقد اشعار بشار بن برد و ابن الرومی، به سبب لحاظ کردن جنبه های روانی این دو شاعر، نقد روانشناختی را اساس کار خود قرار می دهد.

مازنی, ابن الرومی, شیوه های نقد, نقد روانشناختی