علی گنجیان خناری - استادیار دانشگاه علامه طباطبائی
سید حسین حسینی - دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبائی

تاریخ ادبیات عبارت است از داستان تطور و تحول ادبیات در گذر زمان و وظیفه اصلی آن تعیین لحظه های تغییر ادبیات است. برای سهولت در فهم تاریخ ادبیات، نیازمند تقسیم بندی آن هستیم که این تقسیم بندی باید تابع اصول و موازینی خاص باشد. تاریخ ادبیات عربی نیز از این قاعده مستثنی نیست. این پژوهش به نقد و بررسی تقسیم بندی تاریخ ادبیات عربی و نامگذاری دوره های آن از ابتدا تا آغاز دوره نهضت عربی می پردازد. بنابراین، در ابتدا به نقد دوره بندی تاریخ ادبیات عربی در نزد مورخین پرداخته و سپس مبانی تقسیم بندی را ارائه داده و نهایتا به دوره بندی و نامگذاری آن با رویکردی جدید نظر دارد. یافته های پژوهش نشان می دهد، ادب عربی که با ظهور اسلام از چنگ درگیری های قبیله ای رها شده و در عهد امویان در خدمت احزاب مختلف قرار گرفته بود، در آغاز قرن دوم با سرازیر شدن فرهنگ و تمدن ایرانی به دامان آن به اوج شکوفایی خود رسید و سرانجام با حمله مغولان و پراکندگی جهان اسلام و استقلال ایران، در سایه حاکمیت ترکان به خوابی عمیق فرو رفت که تا عصر نهضت عربی بیدار نشد.

تاریخ ادبیات, ادبیات عربی, تقسیم بندی, نامگذاری