علیرضا محمد رضایی - استادیار دانشگاه تهران
عیسی متقی زاده - استادیار دانشگاه تربیت مدرس
دانش محمدی - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس

مقامات بدیع الزمان همدانی(متوفی ۳۹۸ه) از جمله شاهکارهای داستانی ادبیات عربی قدیم است. قهرمان داستان مقامات همدانی ادیب دوره گردی است که با روش های گوناگون و با بهره گیری از هوش عاطفی خود، گفتمانش را محقق می کند. عملکرد قهرمان مقامات را می توان برای تحقق گفتمان خود و اثرگذاری بر گفته خوانان، از زاویه های گوناگون مورد تحلیل قرار داد. بهره گیری از هوش عاطفی، یکی از ویژگی های روان شناختی در تحقق و موفقیت گفتمان قهرمان مقامات همدانی است. این پژوهش می کوشد با روش توصیفی- تحلیلی به این سوال پاسخ دهد که قهرمان داستان مقامات همدانی برای خلق گفتمان خود و تاثیرگذاری بیشتر آن در مخاطبان، از چه ابعاد روان شناختی استفاده کرده است. از این رو، برای پاسخ به این سوال، ابتدا مراحل خلق گفتمان قهرمان مقامات همدانی با مراجعه به نظریات تحلیل گفتمان، بررسی شد، سپس ابعاد مختلف هوش عاطفی در این مراحل به تفصیل مورد تحلیل قرار گرفت. از جمله یافته های پژوهش این است که قهرمان مقامات از یک سو با خویشتن داری و خود کنترلی، اعتماد به نفس و تظاهر به داشتن وجهه اجتماعی بالا، در فراهم کردن شرایط مناسب برای خلق گفتمان خود کوشیده است و از سوی دیگر با استفاده از ارزش های دینی و فرهنگی گفته خوانان، تلاش می کند تاثیر گفتمان خود را در آنان بیشتر کند.

نثر عربی, مدیریت هیجانات, تحلیل روان شناختی, گفتمان