محمد کافی - استاد دانشگاه فردوسی،مشهد، دانشگاه فردوسی، دانشکده کشاورزی
فرزاد حسین پناهی - دانشجوی دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد ، دانشکده کشاورزی

این آزمایش به منظور ارزیابی ارقام مقاوم و حساس گندم به تنش خشکی، در قالب طرح کرت های خرد شده با هفت تیمار آبیاری به عنوان کرت اصلی، دو رقم گندم(در کرت فرعی) و سه تکرار در سال زراعی  ۱۳۹۰-۱۳۸۹ در دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری کامل شاهد(FI)، بدون آبیاری در فصل بهار (NI)، آبیاری در دو مرحله ساقه­دهی و گرده افشانی (SP)، آبیاری در دو مرحله ساقه­دهی و اوایل پرشدن دانه (SG)، آبیاری در دو مرحله گرده افشانی و اوایل پرشدن دانه (PG)، آبیاری در سه مرحله ساقه­دهی، گرده افشانی و اوایل پرشدن دانه (SPG) و آبیاری در چهار مرحله ساقه­دهی، گرده افشانی، اوایل و اواسط پرشدن دانه (SPGG) و ارقام مورد مطالعه نیز پیشگام (مقاوم به خشکی) و گاسکوژن (حساس به خشکی) بودند. نتایج نشان داد که عملکرد اقتصادی محصول در تیمارهای SP، SG، PG، SPG و SPGG در مقایسه با شاهد اول (FI) به ترتیب ۳۶%، ۴۰%، ۴۷%، ۳۱% و ۱۷% کاهش یافت  لیکن مصرف آب در تیمار به ترتیب ۵۹%، ۵۸%، ۵۷%، %۴۹ و ۳۸% کاهش پیدا داشت. رقم متحمل به خشکی پیشتاز دارای عملکرد بیولوژیکی و اقتصادی بالاتری از رقم حساس گاسکوژن بود ولی اختلاف بین عملکرد بیولوژیکی آنها بیش از اختلاف عملکرد اقتصادی بود. نتایج بیانگر این بود که در دشت مشهد گندم بدون آبیاری در فصل بهار عملکرد رضایت بخشی ندارد و مراحل ساقه­دهی و گلدهی حساسترین مراحل نموی گندم نسبت به تنش خشکی بود و آبیاری در هر دو مرحله مذکور برای حصول عملکرد بالا در شرایط محدودیت آب ضروری است.

رقم پیشگام, تنش خشکی, رقم گاسکوژن